Παρουσιάστηκε στο Μεσολόγγι το τελευταίο μυθιστόρημα του Σπύρου Πετρουλάκη «Η Σονάτα των Αθέατων Πουλιών»
Βραδιά λογοτεχνίας, μουσικής και συγκίνησης πρόσφερε στο Μεσολόγγι η «Σονάτα των Αθέατων Πουλιών» του Σπύρου Πετρουλάκη την Παρασκευή, 30 Μαΐου 2025, με αφορμή την παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος του πολυδιαβασμένου συγγραφέα Σπύρου Πετρουλάκη, στο Μέγαρο Χρυσόγελου στο Μεσολόγγι.
Τον συγγραφέα, κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Ιερή Πόλη, υποδέχθηκε ο Δήμαρχος κ. Σπύρος Διαμαντόπουλος, ο οποίος του απηύθυνε θερμό χαιρετισμό και τον προσκάλεσε να γνωρίσει την ιστορία και τις ομορφιές της περιοχής, εκφράζοντας την ευχή να καταστεί τακτικός επισκέπτης της.
Κύριε Δήμαρχε, Συνάδελφοι των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης,
Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητέ Σπύρο,
Σας καλωσορίζω στην αποψινή παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος του αγαπημένου μας αλλά και αγαπητού συγγραφέα Σπύρου Πετρουλάκη, το οποίο τιτλοφορείται «Η Σονάτα των αθέατων πουλιών» και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.
Όπως θα δείτε στη συνέχεια, πρόκειται για ένα έργο βαθιά ανθρώπινο, πολυεπίπεδο και ιδιαίτερα συγκινητικό.
Όταν μου ζήτησε λοιπόν ο Σπύρος πριν λίγο καιρό να κάνω την σημερινή παρουσίαση, δεν αναρωτήθηκα τόσο πολύ για το τι θα πω, αλλά για το από που πρέπει να ξεκινήσω.
Πώς μιλάς για έναν άνθρωπο που είναι τόσο πολυσχιδής, ώστε θα μπορούσαμε κάθε μέρα να μιλάμε και από λίγο για εκείνον, σήμερα ως συγγραφέα, αύριο ως αθλητή και πανελληνιονίκη του Tae Kwon Do, μεθαύριο ως συνθέτη και στιχουργό;
Απόψε για τα λογοτεχνικά του βιβλία και κάποια άλλη φορά για τα παιδικά παραμύθια, που επίσης έχει γράψει;
Κι αν πούμε ότι περιοριζόμαστε μόνο στην τωρινή, συγγραφική του ιδιότητα, τι να πρωτοπείς για ένα συγγραφέα που είναι τόσο παραγωγικός αλλά και βαθιά ουσιαστικός ταυτόχρονα;
Που γράφει ιστορίες που ανοίγουν παράθυρα σε άλλες ζωές, σε άλλες εποχές και καταστάσεις, που κάποιοι αποφεύγουν, αλλά εμείς, οι αναγνώστες του, επιζητούμε σταθερά να εισχωρήσουμε μέσα τους;
Προβληματίστηκα, ομολογώ, και η πρώτη μου σκέψη ήταν να ξεκινήσω με τα απλά και βασικά:
Να σας απαριθμήσω όλα τα βιβλία που έχει γράψει, τις διακρίσεις και τις εκατοντάδες χιλιάδες πωλήσεις που αυτά έχουν, το βιογραφικό του και τα επιτεύγματά του.
Αυτή όμως θα ήταν η εύκολη λύση.
Ίσως όμως να είναι καλύτερα, όπως και ο ίδιος κάνει, απόψε να αποφύγουμε τις ευκολίες.
Έτσι, σκέφτηκα να ξεκινήσω με την δική μου, προσωπική γνωριμία μαζί του.
Πριν λίγα χρόνια λοιπόν, ένας κοινός φίλος, μου τηλεφωνεί και με παρακαλεί να κάνω αυτό που κάνω ακριβώς σήμερα εδώ, να ανοίξω μια εκδήλωση για τον Σπύρο Πετρουλάκη, ο οποίος τότε παρουσίαζε ένα βιβλίο του, στο Αγρίνιο.
Την Κληρονομιά.
Μα βρε Ηλία, του λέω, εγώ δεν τον ξέρω τον άνθρωπο, μόνο ως όνομα τον γνωρίζω, δεν έχω διαβάσει ούτε ένα βιβλίο του, τι θα πω στον κόσμο;
Μην ανησυχείς μου λέει, προλαβαίνεις να διαβάσεις το τελευταίο του βιβλίο, ε όλο και κάτι θα βρεις στο διαδίκτυο για εκείνον, το έχεις, μου απαντάει.
Πράγματι, έρχομαι σε επικοινωνία με τον Σπύρο και κανονίζουμε την βιβλιοπαρουσίαση.
Ελάτε όμως που προκύπτει μια άλλη εκδήλωση, με την τότε εργασία μου, για την ίδια μέρα και ώρα και δεν θα μπορούσα να απουσιάσω.
Συγκεκριμένα, ήταν Δεκέμβριος θυμάμαι και φωταγωγούσαμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Αμφιλοχία.
Ευτυχώς το ήξερα έγκαιρα και μπόρεσε το βιβλιοπωλείο να βρει επίσης έγκαιρα αντικαταστάτη μου και η εκδήλωση πραγματοποιείται κανονικά.
Η μοίρα όμως, Σπύρο κοινό μοτίβο σε πολλά βιβλία σου ε; είχε άλλα σχέδια.
Μια ξαφνική καταιγίδα γίνεται λόγος να αναβληθεί το άναμμα του δέντρου κι έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία, τελευταία στιγμή πραγματικά, να μπορέσω έστω να παρακολουθήσω ως θεατής εκείνη την βιβλιοπαρουσίαση.
Και κάπως έτσι γνωριζόμαστε με τον Σπύρο Πετρουλάκη.
Πάντα ευγενέστατος, μου δωρίζει το βιβλίο που παρουσίαζε την «Κληρονομιά», ενώ κι εγώ, για το καλό, προμηθεύομαι άλλο ένα, τον περίφημο «Σασμό».
Είμαι βέβαιος ότι είναι έργο που είτε στην λογοτεχνική του είτε στην τηλεοπτική του εκδοχή γνωρίζετε όλες και όλοι σας.
Κάνουμε λοιπόν λίγο fast forward κι ερχόμαστε λίγους μήνες μετά από εκείνη την βραδιά της καταιγίδας.
Παρασκευή βράδυ, το τέλος μιας έντονης ημέρας στο Δημαρχείο της Ιερής Πόλης Μεσολογγίου και μιας αρκετά κουραστικής εβδομάδας γενικότερα.
Εσείς κύριε Δήμαρχε μπορείτε να προσποιηθείτε πως δεν ακούσατε αυτά που μόλις ειπώθηκαν!
Νιώθω την ανάγκη να «ξεφύγω» λίγο, να βγάλω από το μυαλό μου την καθημερινότητα, να ξεχαστώ.
Έξω, έχει πάλι καταιγίδα. Άρα δεν βγαίνω, σκέφτομαι.
Επίσης, δεν θέλω με τίποτα να ανοίξω οποιαδήποτε οθόνη, κινητού, τηλεόρασης, υπολογιστή.
Από το γραφείο, λέω, άλλωστε έφυγα, πάλι μια οθόνη θα καθίσω να κοιτάζω;
Δίπλα από το κομοδίνο μου έχω ένα ραφάκι που «ντανιάζω» τα βιβλία μου, με ανάποδη σειρά, όπως τα αγοράζω.
Η πιο πρόσφατη αγορά πάει κάτω-κάτω και πάνω-πάνω έχω το παλιότερο για να το διαβάσω πρώτο.
Έχει έρθει πλέον η σειρά του νέου μου φίλου.
Παίρνω στα χέρια μου τον «Σασμό», και τον περιεργάζομαι.
«Ένα απαλό αγέρι βαφτισμένο στην αλμύρα της θάλασσας…», ξεκινά.
Η ώρα ήταν περίπου 20:00-20:30 το βράδυ.
Γύρω στις 05:00 το άλλο πρωί, κλείνω τη σελίδα 489, την τελευταία του βιβλίου.
Το διάβασα ολόκληρο μέσα σε ένα βράδυ!
Όλο!
Όταν την επομένη τηλεφώνησα στον Σπύρο για να του το πω, μου λέει γελώντας: «τέτοιους αναγνώστες θέλουμε»!
Και τέτοιος αναγνώστης του έγινα, όπως ίσως κι εσείς να γίνετε επίσης, αν δεν είστε ήδη.
Έκτοτε, διαβάζω τα βιβλία του Σπύρου Πετρουλάκη ένα-ένα όπως βγαίνουν.
Ενδιάμεσα, καλύπτω τα βιβλιογραφικά μου κενά αναζητώντας παλιότερες εκδόσεις.
Και κάπως έτσι, φτάνουμε στο αποψινό μας βιβλίο:
«Η Σονάτα των αθέατων πουλιών».
Ένα βιβλίο που μιλά για τη μνήμη και τη μουσική, την απώλεια και την αντοχή, τον πόνο και τον έρωτα, αλλά και για την τραγική ειρωνεία της Ζωής.
Δύο αφηγήσεις, δύο εποχές, δύο κεντρικοί χαρακτήρες.
Ο Φραγκίσκος και η Φραγκιώ.
Μια ιστορία που ξεκινά στην Κίμωλο του 1833 -με φόντο την Ελλάδα των πρώτων χρόνων της Ανεξαρτησίας- και διασταυρώνεται με μια σύγχρονη αφήγηση.
Μια ιστορία που ξεκινά με ένα σκλαβοπάζαρο και φτάνει ως την ασθένεια της λήθης: το Αλτσχάιμερ.
Η «Σονάτα των αθέατων πουλιών» είναι το βιβλίο που αποτέλεσε τη νυχτερινή συντροφιά μου στις φετινές Εορτές Εξόδου.
Μια περίοδος εργασιακά πολύ απαιτητική και έντονη για εμένα, κατά την οποία η «Σονάτα» λειτούργησε ως το «αποκούμπι» μου, η «αποφόρτισή» μου.
Κάθε βράδυ, λίγα κεφάλαια ήταν αρκετά για να με κάνουν να αφήσω προς ώρα πίσω την καθημερινότητα και να ταξιδέψω ανάμεσα στις λέξεις και τις εποχές.
Όχι γιατί είναι ένα «εύκολο» ή ένα «εύπεπτο» βιβλίο.
Ίσα-ίσα, δεν είναι αυτό και κανένα βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη δεν είναι τέτοιο.
Είναι όμως ένα βιβλίο που σε «τραβά» στον κόσμο που έχει κτίσει και σε προσκαλεί να ζήσεις μέσα σε αυτόν και να τον εξερευνήσεις.
Ή μάλλον, για να είμαι πιο ακριβής, μέσα σε δύο κόσμους.
Ο ένας, θα μπορούσε να είναι η εποχή μας.
Το σήμερα.
Ο άλλος, το ιστορικό αλλά όχι και τόσο μακρινό παρελθόν μας.
Προϊόντα μυθοπλασίας και οι δύο κόσμοι, αλλά καθόλου μυθικοί.
Απόλυτα ρεαλιστικοί, θα μπορούσαν κάλλιστα να προέρχονται από ένα βιβλίο ιστορίας ή ένα εγχειρίδιο Κοινωνιολογίας ή Ψυχολογίας.
Δύο διαφορετικές εποχές, δύο διαφορετικές ψυχές.
Και ένας κοινός παρονομαστής που τις ενώνει:
Η Μοίρα.
Όπως και στα υπόλοιπα βιβλία του, ο Σπύρος Πετρουλάκης δεν καταπιάνεται με «εύκολα», «ακίνδυνα» θέματα.
Το είπα και νωρίτερα.
Επιλέγει να λέει τα πράγματα με το όνομά τους, δίχως περιστροφές.
Βίαιες βεντέτες, κοινωνική αδικία και εργατικές εξεγέρσεις, ο Εμφύλιος με τις εξορίες και όλα τα υπόλοιπα δεινά που προκάλεσε στη χώρα μας, το τραγικότερο ελληνικό ναυάγιο όλων των εποχών, τα σκλαβοπάζαρα και τα χαρέμια της Ανατολής, οι τσεκερέδες, το αλτσχάιμερ, για να περιοριστώ μόνο στα βιβλία που ο ίδιος έχω διαβάσει.
Πέντε μέχρι στιγμής στον αριθμό, αν θέλετε να μάθετε!
Σίγουρα δεν είναι η συνηθισμένη θεματολογία ευπώλητων βιβλίων.
Κι όμως, ο Σπύρος Πετρουλάκης καταφέρνει να πουλά εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία ακριβώς επειδή επιλέγει να καταπιαστεί με δύσκολα θέματα, μια θεματολογία που μπορεί ακόμη και να πονά ώρες-ώρες τον αναγνώστη, όπως κάνει και τους πρωταγωνιστές του άλλωστε, για να του προσφέρει στο τέλος την «κάθαρση» και να τον βγάλει από την «δοκιμασία» πιο δυνατό και εξαγνισμένο.
Πολλές φορές πιάνω τον εαυτό μου, κι αυτό πρέπει να σας πω ότι συνέβη ειδικά με την «Σονάτα», να αφήνω το βιβλίο στο πλάι και να σκέφτομαι πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν ένας από τους ήρωες του βιβλίου;
Αν ήμουν εγώ ο πάσχων από αλτσχάιμερ ή, ίσως ακόμη χειρότερα, αν ήμουν εκείνος που έβλεπε έναν δικό του άνθρωπο να «χάνεται», ακόμη κι αν στην πραγματικότητα στέκεται ακριβώς δίπλα του.
Αν έπεφτα θύμα απαγωγής ή αν έβλεπα την αγαπημένη μου να απαγάγεται δια της βίας και να μην μπορώ να πράξω το παραμικρό για να τη σώσω.
Η «Σονάτα των αθέατων πουλιών», θα μου επιτρέψετε κυρίες και κύριοι να πω, κι εσύ Σπύρο, είναι το πλέον ώριμο συναισθηματικά βιβλίο σου.
Είναι δυο ιστορίες (ή μήπως είναι μία τελικά;) που μας ταξιδεύουν μπρος-πίσω στον χρόνο σε μια ιστορική και μια κοινωνιολογική καταγραφή που εξελίσσονται παράλληλα
Με μια αφήγηση που δεν σε αφήνει εύκολα να την ξεχάσεις.
Από τον Φραγκίσκο στη Φραγκιώ και τανάπαλιν.
Από τη λήθη, στη θύμηση.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη που θέλω να προσθέσω, κάθε βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη, έτσι και η «Σονάτα», θα σε κάνει να θέλεις να διαβάσεις άλλο τόσο, να ψάξεις, να αναζητήσεις πηγές, να μάθεις για όλα εκείνα όσα σου περιγράφει.
Έχοντας ίσως ακόμη λίγο μέσα μου από το «μικρόβιο» εκείνο του φοιτητή που ήθελε να κάνει ερευνητική δημοσιογραφία μεγαλώνοντας, κάθε βιβλίο σου που έχω διαβάσει Σπύρο με έχει κάνει να στραφώ σε όποια πηγή και λεξικό είχα πρόσβαση για να μάθω ακόμη περισσότερα, για να καταλάβω ακόμη καλύτερα για όσα αναφέρεις μέσα σε αυτό.
Ωστόσο, για να μην τα λέω όλα ρόδινα, πρέπει να σου πω ότι υπάρχει κι ένα κενό στην βιβλιογραφία σου, ένα κενό το οποίο σε καλώ φιλικά να καλύψεις.
Ξεκινά λοιπόν η «Σονάτα» στα 1833, και αναφέρεις μέσα, σε μια αποστροφή του λόγου, την Έξοδο του Μεσολογγίου και το σκλαβοπάζαρο που ακολούθησε, αλλά και την Καταστροφή της Χίου.
Ξέρεις λοιπόν, εμείς εδώ στο Μεσολόγγι, την Ιερή Πόλη της Ελλάδας, ετοιμαζόμαστε να τιμήσουμε την Διακοσιοστή Επέτειο από την ηρωική Έξοδο και τη Θυσία των Ελεύθερων Πολιορκημένων.
Σε προσκαλώ λοιπόν, σε κάποιο επόμενο βιβλίο σου, να αφιερωθείς και σε αυτή την εποχή και τα γεγονότα εκείνα, ταξιδεύοντας λίγο πιο μακριά από την Κίμωλο του 1833, στο Μεσολόγγι του 1826.
Καταλαβαίνω ότι έχεις ήδη κάνει μια σχετική προεργασία για να φτάσεις να γράψεις όσα έγραψες.
Να είσαι βέβαιος ότι υπάρχουν πάμπολλα ιστορικά γεγονότα που μπορούν να εμπνεύσουν κάθε ιστορία που θα θελήσεις να αφηγηθείς για την εποχή εκείνη, κι εμείς φυσικά θα θέλουμε να τα διαβάσουμε έτσι όπως μόνο εσύ μπορείς να τα γράψεις.
---------------------------------------ο------------------------------------------
Σε αυτό το σημείο και πριν κλείσουμε την βραδιά μας, θέλω να ευχαριστήσω θερμά το quinteto χάλκινων πνευστών από την Φιλαρμονική του Δήμου Ιερής Πόλης Μεσολογγίου «Χρήστος Καψάλης», τον Αρχιμουσικό Δημήτρη Τσιάντα και τα μέλη της θεατρικής ομάδας ΠρόΒΑ, την Λαμπρινή, την Λητώ και την Έφη, για τις όμορφες απαγγελίες τους.
Επίσης, τον Γιώργο Ζέρβα και το βιβλιοχαρτοπωλείο «Μελάνι» για τη μεγάλη βοήθεια στο όλο στήσιμο της εκδήλωσης, τον Μάκη Κωνσταντινόπουλο και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας για την παραχώρηση αυτού του φιλόξενου χώρου και τον Δήμαρχο Ιερής Πόλης Μεσολογγίου Σπύρο Διαμαντόπουλο που έθεσε την εκδήλωση υπό την αιγίδα του Δήμου.
Φυσικά, και όλες και όλους εσάς που δώσατε απόψε το παρών!
Σας ευχαριστούμε!
Καλό σας βράδυ!
Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν οι κυρίες Λαμπρινή, Λητώ και Έφη.
Κ.Α.Κ.
