Ξεχασμένα τοπωνύμια στον Βάλτο
Κείμενο-φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Την καλοκαιρινή περίοδο πολλοί επισκέπτες με καταγωγή από χωριά του Βάλτου, αλλά και από την Ευρυτανία και την Αργιθέα, έρχονται στην περιοχή μαζί με τις οικογένειές τους.
Δυστυχώς πολλοί-ειδικά όσοι έρχονται για πρώτη φορά-δεν βρίσκουν τις απαραίτητες πινακίδες στις εισόδους και εξόδους των χωριών. Αναγκάζονται να ψάχνουν κάποιον άνθρωπο για να ρωτήσουν. Και λόγω του καύσωνα, ελάχιστοι από τους λιγοστούς εναπομένοντες κατοίκους-μιας κάποιας ηλικίας-κυκλοφορούν στους καυτούς δρόμους.
Όπου υπάρχουν πινακίδες τις περισσότερες φορές είναι καλυμμένες από την βλάστηση ή από διαφημίσεις και μπογιές…Και πάμπολες… πυροβολημένες με σκάγια και βόλια…
Πέρα από μερικά σημεία όπου κάποιος ταξιδιώτης μπορεί να βρει κατευθύνσεις και αποστάσεις χωριών, για τα τοπωνύμια ούτε λόγος!
Και είναι πολλά στην περιοχή μας. Όλα συνυφασμένα με την μεγάλη μας ιστορία στα Επαναστατικά χρόνια για την απελευθέρωση του τόπου.
Τα τοπωνύμια αυτά μόνο οι παλιοί τα γνωρίζουν σήμερα, κι αν φύγουν κι αυτοί θα ξεχαστούν στις επόμενες δεκαετίες.
Ας θυμίσουμε εδώ μερικά παλιά και άγνωστα στους πολλούς ονόματα. Από τους απομονωμένους συνοικισμούς που ήταν τα καταφύγια των προγόνων μας. Μέρη που ζούσαν ελεύθεροι από τους Τούρκους κατακτητές, αλλά και από κάθε λογής εισβολέα πριν την Τουρκοκρατία και μετά από αυτήν.
Τα τοπωνύμια της Μαλεσιάδας Βάλτου, σημερινού Δήμου Αμφιλοχίας είναι: Μαρανέλι, Αλώνια, Φτεριάδες, Αϊ Γιάννης, Αγία Δευτέρα, Αγία Τριάδα, Τσούκα, Παλιοχωράκι, Αρούλα, Τσαπουρνούλα, Σαραντάπορο, Γωνιές, Μοναστηράκι, Ξερκή.
Tου Μπονίκεβου, σημερινής Πετρώνας είναι: Γέφυρα Βέργας, Κουτσοχέρι, Κουκλιά, Κατνάκι, Βούλτσες, Μαρανέλι, Κυπριό, Βαρκό, Παντή, Κουδούνια, Κατσιάδα, Ρίγανη, Λυγιές, Κουρίτα.
Της Αλευράδας: Κρεμαστά, Συκιές, Γραβάνι, Παλιοχώρια, Κοκκινοχώραφα, Μουτσιάρα, Αγία Παρασκευή, Άνεμος, Κλέφτη, Κουμάσια, Πιστιανά, Μάρμαρα, Βορίλου, (όπου ήταν ο πόρος στον Ασπροπόταμο για Τετάρνα), Χαλιάς, Χαράματα, Δερβένι, Βροχολή.
Του Τρίκλινου: Παλιά Πριάντζα, Αμπέλι, Κελιά, Καρακοβούνι, Αγία Σωτήρα, Χαλκόρεμα, Γυφτοκάλυβα, Αγραπιδούλα, Κάτω Τρίκλινο, Βοϊδολίβαδο, Ψηλή Ράχη, Σάντα, Χαράματα, Παλιάμπελα, Λύγερη-Αγία Παρασκευή, Κλήμα, Τυρίνοβα, Μεραδιάς, Φαγιάς, Καραμέτι.
Όλα αυτά τα τοπωνύμια υπήρχαν πριν την Επανάσταση του 1821 και υπάρχουν ακόμα χωρίς σημαντικές αλλαγές. Η προφορά άλλαξε λίγο.[1]
Θα ήταν ωφέλιμο για την διατήρηση της παράδοσης του κάθε χωριού να καταγραφούν όλα τα μισο-ξεχασμένα τοπωνύμια και να μπουν σε έναν χάρτη στην είσοδο του κάθε χωριού.
Και φυσικά μια και σήμερα διαθέτουμε τέτοια υψηλή τεχνολογία, να καταγραφούν ηλεκτρονικά σε ταξιδιωτικούς οδηγούς. Καθώς και σε έντυπη μορφή μαζί με άλλα πληροφοριακά στοιχεία του κάθε χωριού. Έντυπα που θα είναι διαθέσιμα για τους επισκέπτες που έρχονται στα χωριά μας, για μια σύντομη έστω επίσκεψη, στον τόπο καταγωγής τους.
Γιατί αν και πολλοί έχουν τα πολιτικά τους δικαιώματα στο Αγρίνιο-Πάτρα-Αθήνα και αλλού, οι ρίζες τους είναι από τα Ιστορικά μας μέρη και θα πρέπει να γνωρίζουν τον τόπο. Ακόμα και τις τοποθεσίες που δεν «πατάει» αμάξι.
Α.Κ.Κ.
[1] Τα τοπωνύμια των χωριών ανάμεσα στον Αχελώο και τον Ίναχο, είναι από εργασία μου που κατατέθηκε στο Ιστορικό Συνέδριο στην Αμφιλοχία, για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821
