Μια βόλτα στα Άγραφα, Γέφυρα Τατάρνας-φαράγγι Μπουζονίκου-Κάτω Ποταμιά

Μια βόλτα στα Άγραφα,

Γέφυρα Τατάρνας-φαράγγι Μπουζονίκου-Κάτω Ποταμιά

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

 

Επιτέλους έχει επισκευαστεί ο πιο πολυσύχναστος δρόμος προς τα Άγραφα και γενικώς την Δυτική Ευρυτανία και όχι μόνο. Έτσι μετά και τις εργασίες ασφαλτόστρωσης η διαδρομή από το Αγρίνιο στην Γέφυρα Τατάρνας, όπου και τα Ευρυτανο/Αιτωλοακαρνανικά σύνορα, διαρκεί μία ώρα μόνο. Εργασία που απομένει είναι οι διαγραμμίσεις στο οδόστρωμα που θα προσθέσουν ασφάλεια στους διερχόμενους οδηγούς, ειδικά την νύχτα.

Με αφετηρία το Αγρίνιο πριν λίγες μέρες «ανηφορήσαμε» για λίγη δροσιά προς μεγαλύτερα υψόμετρα. Στην γέφυρα της Τατάρνας «υποχρεωτική» στάση για φρέσκο αέρα και απόλαυση της θέας του πανέμορφου τοπίου. Πολλά τα αυτοκίνητα που σταματούν τα τελευταία χρόνια. Δεν θα γράψω για την ανάγκη κατασκευής μιας τουαλέτας, αυτό θα γίνει-να το θυμάστε-μετά από 20 χρόνια. Προηγούνται οι τουαλέτες στους Εθνικούς δρόμους…

Κάτω από την γέφυρα είναι η προβλήτα που «πιάνουν» τα σκάφη που τα τελευταία δύο καλοκαίρια οι όμορες Περιφέρειες και οι Δήμοι Αμφιλοχίας-Αγρινίου και Αγράφων έχουν δρομολογήσει τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτά μεταφέρουν από έξι έως οκτώ άτομα σε κάθε ταξίδι προς τον Αχελώο τον Αγραφιώτη και την Γέφυρα της Επισκοπής. Πολύ ευχάριστη βόλτα για τους τυχερούς που θα κλείσουν εγκαίρως ραντεβού. Είναι κάτι που κανείς δεν το περίμενε ότι θα λειτουργούσε. Το πετυχημένο πείραμα ευχόμαστε να γίνει ευρέως γνωστό και να αρχίσει να κινείται και ο εσωτερικός τουρισμός. Τα πανέμορφα χωριά της ενδοχώρας κοντεύουν να μαραζώσουν. Μόνο τα καλοκαίρια έχουν λίγη ζωή από αυτούς που αγαπάνε τον τόπο τους και επιστρέφουν για λίγη ηρεμία στα παραδεισένια τοπία του Ορεινού Βάλτου και των Αγράφων.

Μετά από τις απαραίτητες φωτογραφίες που πλέον είναι πανεύκολο με τα σύγχρονα κινητά,  περάσαμε την γέφυρα με τα παγκόσμια ρεκόρ, όταν κατασκευάστηκε από το Αρίσταρχο Οικονόμου το 1965 με 1970. Παλιά υπήρχε πινακίδα και τα πληροφορούνταν οι ταξιδιώτες. Ας τα θυμίσουμε κι από δω, μέχρι κάποτε να ξαναμπεί η πινακίδα. Πρώτα 2 Παγκόσμια ρεκόρ: Μονόπλευρος πρόβολος 52,5 μέτρα. Και Καμπύλο τόξο, (το πρώτο από την μεριά του Βάλτου). Δεύτερο Παγκόσμιο ρεκόρ: Μεγαλύτερο τσιμεντένιο μονοκόμματο τόξο, το κεντρικό μήκους 196,00 μέτρων. Τέταρτο Παγκόσμιο ρεκόρ το ακριανό προς Ευρυτανία άνοιγμα μήκους 150,50 μέτρων.

Στον βυθό της λίμνης ακριβώς κάτω από την σύγχρονη γέφυρα βρίσκεται η παλιά πέτρινη γέφυρα της Τατάρνας που για τετρακόσια χρόνια ήταν το μοναδικό πέρασμα στον Αχελώο. Το 1832 οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής, Αγγλία-Γαλλία και Ρωσία, οριοθέτησαν τα σύνορα της Νέας Ελλάδας πιο Βόρεια ώστε οι Έλληνες να χρησιμοποιούν  την γέφυρα της Τατάρνας στην επικοινωνία της Δυτικής Ρούμελης με την Ανατολική. Στους Τούρκους παραχώρησαν την γέφυρα Κοράκου. Και οι δυο αυτές περίφημες γέφυρες είχαν άνοιγμα 40 μέτρα και ήταν κατασκευαστικά θαύματα για την εποχή τους.

Μετά την γέφυρα, συνεχίζοντας βόρεια στον Δήμο Αγράφων για 550 μέτρα φθάσαμε στην περίφημη Τρύπα της Τατάρνας. Τόπος εξαφάνισης  για χιλιάδες Έλληνες πριν 80 χρόνια, όταν χρησιμοποιήθηκε από ένοπλους της αντίστασης απάνθρωπα και τρομοκρατικά ρίχνοντας αθώους συνανθρώπους μας στο χάος της… Πριν 36 χρόνια με σπάγκο και δεμένη στην άκρη του πέτρα, μέτρησα βάθος 40 οργιές. Το σπηλαίο-βάραθρο της Τατάρνας σιγά-σιγά μπαζώνεται με χώματα και χαλίκια που τα νερά των βροχών παρασύρουν μέσα του.

Επόμενος σταθμός το φαράγγι του Μπουζονίκου. Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος από την γέφυρα στην όμορφη Βαλαώρα είναι 15 χιλιόμετρα. Μετά το χωριό άλλα 2,5 και φθάνει κανείς στον ποταμό Γρανιτσιώτη. Δεξιά από τον δρόμο υπάρχει ένα πάρκινγκ αρκετά ευρύχωρο και για λεωφορεία εκδρομικά. Πριν εκατομμύρια χρόνια σχηματίστηκε μια γεωλογική ρωγμή. Έσχισε σε φιδογυριστό σχήμα την βραχώδη περιοχή. Το βαθύ σχίσιμο μπαζώθηκε  με τα χρόνια από καταπτώσεις των τοιχωμάτων. Δένδρα θάμνοι και φυτά καλύπτουν τα χείλη του φαραγγιού. Μετά από καθαρισμό και συντήρηση που έγινε πρόσφατα, ο σημερινός πυθμένας του είναι ομαλός και ιδανικό μέρος για πεζοπορία. Με μήκος 650 μέτρα περπατιέται σε 20’ λεπτά. Φυσικά όποιος έχει την ευκαιρία να το διασχίσει δεν θέλει ποτέ να τελειώσει η διαδρομή! Το πέρασμά του είναι φανταστικό. Η χαράδρα στενεύει στα λίγα μέτρα, ξανοίγετε  και πάλι ξανά στενεύει. Το περιβάλλον δροσερό ακόμα και το καταμεσήμερο των ζεστών καλοκαιρινών ημερών. Η έξοδος γίνεται πλέον με μεγάλη ασφάλεια μια και η παλιά σάπια ξύλινη σκάλα αντικαταστάθηκε με καινούργια πέτρινη τον τελευταίο χρόνο. Μέσα στο φαράγγι υπάρχουν πολλές αναρριχητικές διαδρομές όπως και έξω από αυτό, στον κάθετο βράχο κοντά στην έξοδό του. Το πέρασμά του μένει αλησμόνητο για την υπόλοιπη ζωή.

Οκτώ χιλιόμετρα πιο πάνω, ο δρόμος προς την Γρανίτσα πηγαίνει παράλληλα στην όχθη του Γρανιτσιώτη. Φθάνωμε στην Κάτω Ποταμιά, Δεξιά η παλιά πετρόχτιστη εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Αριστερά ο παλιός νερόμυλος. Ανακαινίστηκε και τώρα λειτουργεί σαν  Γραφείο του Κυνηγητικού Συλλόγου Δυτικής Ευρυτανίας. Δίπλα στον νερόμυλο οι κάτοικοι κατασκεύασαν πριν 50 χρόνια μια συρμάτινη κρεμαστή 40μετρη γέφυρα. Καλοκαιρινή εποχή το ποτάμι έχει λίγο νερό.  Τον χειμώνα όμως έχει πάντα αρκετό και το πέρασμα της γέφυρας θέλει γερά νεύρα. Αυτό για όποιον περνάει για πρώτη φορά. Οι ντόπιοι φυσικά είναι εξοικειωμένοι με  την χρήση της γέφυρας. Ο Γρανιτσιώτης πλαταίνει και τα νερά του που ρέουν στην κατωφερική κοίτη του προσφέρουν ένα συναρπαστικό θέαμα. Σε όλη την διαδρομή υπάρχουν μικρά καφενεία που μπορούν να προσφέρουν και φαγητό με προηγούμενη συνεννόηση.  Οι τιμές είναι εκπληκτικά χαμηλές και η ποιότητα εξαιρετική. Αλλά πάνω απ’ όλα, κάτι που δεν πληρώνεται με χρήματα, είναι η έμφυτη φιλικότητα και φιλοξενία των  Ευρυτάνων προς κάθε ξένο που περνάει από τα μέρη τους.  Έτσι μην απορήσετε αν στο τραπέζι που καθίσετε δεχθείτε κέρασμα από τα διπλανά τραπέζια ή τον ίδιο τον καταστηματάρχη. Το σίγουρο είναι ότι όταν φύγετε από τα Άγραφα θα αφήσετε πίσω σας καινούργιους φίλους.

Τα σπίτια κατά μήκος του δρόμου σε όλα τα χωριά, τα προαύλια των εκκλησιών και οι πλατείες είναι όλα πεντακάθαρα. Οι δρόμοι χωρίς σκουπίδια. Παντού γλάστρες με λουλούδια. Πιο πάνω 800 μέτρα από την συρμάτινη γέφυρα στην Κάτω Ποταμιά, δεξιά και αριστερά του δρόμου πρωτότυπες  γλάστρες με λουλούδια. Η φαντασία και η επιδεξιότητα του συνταξιούχου πυροσβέστη Γιώργου, έχουν μετατρέψει περιφρονημένα αντικείμενα σε πρωτότυπες λουλουδένιες κατασκευές. Το σύνολο των κατασκευών του προσφέρει μια ευχάριστη έκπληξη στους διερχόμενους. Μια ματιά περνώντας δεν αρκεί, έτσι σταματήσαμε για να θαυμάσομε τα έργα του. Βγήκε ο ίδιος από το παλιό πέτρινο σπίτι του και μας εξήγησε τις δημιουργίες του. Με την άδειά του φωτογράφισα τις πρωτοτυπίες του που χρειάζεται πολύ μεράκι για να γίνουν. Μας κέρασε μεζέ από το γεύμα του, ψητές στα κάρβουνα πατάτες με βούτυρο, κομμάτια νόστιμης μπριζόλας και κρύο νερό. Μια ζωή πυροσβέστης γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τους καλοκαιρινούς κινδύνους πυρκαγιάς και φυλάει τις «Θερμοπύλες» του δίπλα στον Γρανιτσιώτη. Είναι κρίμα τόσο όμορφα μέρη να γίνουν στάχτη λόγω αδιαφορίας και αμέλειας ορισμένων συμπολιτών μας. Φύγαμε για να επιστρέψουμε προς τον Βάλτο αφού υποσχεθήκαμε στον Γιώργο ότι σύντομα θα ξαναπεράσομε από την περιοχή του συνεχίζοντας προς την Γρανίτσα και άλλα χωριά των Αγράφων.

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας