Συνάντηση Φιλοτελιστών Αγρινίου-κύριο θέμα τα «Αεροπορικά γραμματόσημα»
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Τα πρώτα αεροπορικά γραμματόσημα πριν 100 χρόνια, ήταν το πολύ ενδιαφέρον θέμα της καθιερωμένης μηνιαίας συνάντησης των μελών και φίλων της Φιλοτελικής Εταιρείας Αγρίνιου, (Φ.Ε.Α.).
Συζητήθηκαν τα «τρέχοντα» φιλοτελικά νέα, όπως οι τελευταίες κυκλοφορίες γραμματοσήμων, οι ιδιαιτερότητές τους, οι προγραμματισμένες εκθέσεις, σε βάθος ενός χρόνου, στην Ελλάδα τα Βαλκάνια και την Τουρκία.
Έγινε ανταλλαγή απόψεων για την τελευταία συμμετοχή και βράβευση μελών του συλλόγου, στην έκθεση γραμματοσήμων και συναφών φιλοτελικών εκθεμάτων στην Σερβία.
Ο κύριος Θεοδώσης Σαμψών ήταν ο παρουσιαστής του κυρίου θέματος των Αεροπορικών γραμματοσήμων. Συλλέκτης ο ίδιος και κάτοχος μιας σπάνιας σειράς γραμματοσήμων και φακέλων μιας άλλης εποχής, μίλησε για την πρώτη δεκαετία που η αλληλογραφία ταξίδεψε με το αεροπλάνο.
Από την χώρα μας η αλληλογραφία προς Ευρώπη γινόταν μέσω Ιταλίας, αποφεύγοντας την ταραγμένη ζώνη των Βαλκανίων.
Η Ιταλία είχε την πιο ανεπτυγμένη ταχυδρομική υπηρεσία και η αλληλογραφία με έναν συνδυασμό τραίνων πλοίων και αεροπλάνων, έφθανε γρήγορα στον προορισμό της, κυρίως μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. (Μέχρι την δεκαετία του 40 τον λέγανε απλώς Παγκόσμιο, το «πρώτος» προστέθηκε όταν έγινε ο δεύτερος…)
Η πρώτη Αεροπορική Εταιρεία που ανέλαβε μεταφορά αλληλογραφίας από και προς την Ελλάδα ήταν η Aero Espresso Italiana S.A.
Καταρτίστηκε σύμβαση, που υπογράφηκε στις 5 Νοεμβρίου το 1925, μεταξύ της αεροπορικής εταιρείας και της Ελληνικής Κυβέρνησης και του «Τριατατικού» Οργανισμού (ΤΤΤ) ήτοι Ταχυδρομείο, Τηλεγραφείο και Τηλεφωνείο. (Σημ. 1η)
Η Ιταλική αεροπορική εταιρεία δραστηριοποιήθηκε επισήμως στην χώρα μας με την πρώτη πτήση της, που έγινε την 1η Αυγούστου 1926 από το Μπρίντιζι στην Αθήνα. Τα εγκαίνια γιορτάστηκαν στο Παλιό Φάληρο όπου προσθαλασσώνονταν τα υδροπλάνα και στο Μπρίντεζι.
Οι πρώτες πτήσεις γίνονταν από το κοντινό Μπρίντιζι στην Αθήνα και από εκεί συνέχιζε το αεροπλάνο μέχρι την Κωνσταντινούπολη, (Istanbul). Μετά το 1930 τα υδροπλάνα πιάνανε και στα λιμάνια της Πάτρας, της Σύρου και της Ρόδου.
Η Aero Espresso Italiana (A.E.I.) για την ιστορία, συγχωνεύτηκε την 1η Ιουνίου του 1934 με την Ιταλική Κρατική S.A.M. Εξακολούθησε τα δρομολόγια όμως με την επωνυμία της, έως και την 31η Αυγούστου του 1935. Τότε η νέα κρατική Ιταλική εταιρεία Ala Littoria ανέλαβε τα δρομολόγια και υπηρεσίες όπως του ταχυδρομείου.
H σπουδαιότητα για την χώρα μας της εταιρείας αυτής ήταν διπλή. Πρώτο ήταν η πρώτη αεροπορική εταιρεία που έκανε συγκοινωνία και μεταφορά ταχυδρομείου μεταξύ Ιταλίας, Ελλάδος και Τουρκίας. Και δεύτερο ανέλαβε να εκδίδει και τα πρώτα Ελληνικά Αεροπορικά Γραμματόσημα!. Τότε το «Αεροπορικώς» (Par Avion στα Γαλλικά), στα Ελληνικά λεγόταν «Εναερίως», και τέτοια δίγλωσση σφραγίδα έμπαινε στους φακέλους.
Αναλόγως με το βάρος της επιστολής ή δέματος έμπαινε το αναλογούν Ελληνικό γραμματόσημο με προορισμό την Ελλάδα ή το εξωτερικό. Για το εξωτερικό αεροπορικώς επιπροσθέτως στον φάκελο επικολλούσαν και γραμματόσημο της Αεροπορικής Εταιρείας, πάντα κατ’ αναλογία του βάρους και του προορισμού. Οι αξίες των Αεροπορικών γραμματοσήμων ήταν των 2, 3, 5 και 10 Δραχμών. Γράφανε στο κάτω μέρος με κεφαλαία γράμματα : ΕΝΑΕΡ. ΤΑΧΥΔΡ. ΣΥΓΚΟΙΝ. ΙΤΑΛΙΑ-ΕΛΛΑΣ-ΤΟΥΡΚΙΑ. Και την αξία πχ. Δρ.3
Την σειρά γραμματοσήμων που είναι γνωστή με το όνομα «Πατακόνια» την σχεδίασε ο καθηγητής Α.Γαβαλάς. Τα γραμματόσημα εκτυπώθηκαν στο Μιλάνο. Είναι πολύχρωμα και όλα έχουν ένα υδροπλάνο που πετάει πάνω από γνωστά Ελληνικά τοπία.
Αυτή είναι η
πρώτη από τις τρεις προνομιακές εκδόσεις της Aero Espresso Italiana για την προώθηση της αεροπορικής
αλληλογραφίας από την Ελλάδα
στην Ιταλία και την Τουρκία. Είναι γνωστή ως "ΠΑΤΑΚΟΝΙΑ" σετ.
Αποτελούνταν από 4 όμορφα έγχρωμα γραμματόσημα.
1ο Των 2 Δραχμών είχαν θέμα Υδροπλάνο πάνω από το Σούνιο. Ημέρα έκδοσης 21 Οκτώβρη 2026, Εκτυπώθηκαν 360.000 γραμματόσημα.
3οΤων 5 Δραχμών είχαν θέμα Υδροπλάνο πάνω από την Ιταλία, Ελλάδα και Τουρκία. Ίδια ημέρα εκτύπωσης, 21 Οκτ. 2026, Εκτυπώθηκαν 360.000 τεμάχια.
4ο Των 10 Δραχμών είχαν θέμα Υδροπλάνο πάνω από τον λόφο του Φιλοπάππου. Ίδια ημέρα εκτύπωσης, 21 Οκτ. 2026, Εκτυπώθηκαν 208.725 τεμάχια.
Να σημειωθεί ότι το Αγρίνιο ήταν μία από τις 4 Ελληνικές πόλεις που είχε αεροπορική μεταφορά αλληλογραφίας από το 1931. Οι άλλες πόλεις ήταν η Αθήνα η Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα.
Από την τοπική εφημερίδα Αγρινίου του μεσοπολέμου «Φως», διαβάζουμε ότι την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου του1931 θα ξεκινήσουν τα δρομολόγια της Ελληνικής Εταιρίας Εναερίων Συγκοινωνιών (Ε.Ε.Ε.Σ.) από την Αθήνα προς Αγρίνιο και Ιωάννινα. Και ότι το αεροπλάνο θα προσγειώνεται στο Αγρίνιο ακόμα και αν δεν υπάρχει ούτε ένας επιβάτης να ανέβει ή κατέβει! «Απλούστατα διότι θα αφήνωμε και θα πέρνωμε ταχυδρομείον». Όπως χαρακτηριστικά γράφει με την τότε ορθογραφία.
Ο συλλέκτης Θεοδώσης κάθε φύλλο από το άλμπουμ της συλλογής του το προλόγιζε, περιγράφοντας με κάθε λεπτομέρεια τα γραμματόσημα που περιείχε και το έδινε στον πρώτο καθισμένο δεξιά του. Κι εκείνος αφού το μελετούσε το παρέδιδε στον επόμενο συλλέκτη. Τα φύλλα πήγαιναν χέρι-χέρι και επέστρεφαν στο μοναδικό άλμπουμ.
Ο παρουσιαστής των πρώτων αεροπορικών γραμματοσήμων δεν κουράστηκε να περιγράφει και να απαντάει σε απορίες των συλλεκτών.
Μέσα σε δύο ώρες που κράτησε η συνάντηση στο Παπαστράτειο Μέγαρο, και μια που το ανέφερα να προσθέσω ότι φέτος έγινε 30 ετών-(Σημ. 2η) όλοι μας μάθαμε κάτι καινούργιο σχετικά με τα αεροπορικά γραμματόσημα.
Κάθε τέτοια συνάντηση των μελών χαρακτηρίζεται από τον πλούτο των γνώσεων και πληροφοριών που απορρέουν, από ένα τόσο μικρό «κομματάκι» χαρτιού που είναι το γραμματόσημο.
Πολλά ακούσαμε, είδαμε και μάθαμε, μελετώντας τα γραμματόσημα και τους φακέλους που τόσο ευγενικά μας παρουσίασε ο Θεοδώσης. Πράγματα που μόνο λίγοι από όσους «απλώς μαζεύουν» γραμματόσημα ξέρουν, ή πρόκειται να μάθουν στην ζωή τους.
Θα αναφέρω ένα παράδειγμα από την συνάντηση. Κάθε χρόνο σε όλα τα κράτη του κόσμου εκτυπώνονται πολλές σειρές γραμματοσήμων. Κάθε οργανισμός που τα εκδίδει αποστέλλει δείγματά τους στην Universal Postal Union, γνωστής με τα αρχικά U.P.U., στην Βέρνη της Ελβετίας. (Σημ. 3η) Η U.P.U. με την σειρά της αποστέλλει τα δείγματα σε όλα τα άλλα κράτη, σε όλο τον κόσμο, για τα αρχεία τους. Ώστε όταν υπάρξει αμφισβήτηση για την γνησιότητα ενός γραμματοσήμου που έφθασε στην χώρα τους να μπορούν να το αντιπαραβάλουν με το γνήσιο που επισήμως έχουν ταξινομήσει στο αρχείο τους. Όλοι είδαμε ένα δυσεύρετο τέτοιο παράδειγμα, από φύλλο αρχείου της μακρινής Μαδαγασκάρης, που περιέχει τα πρώτα αεροπορικά Ελληνικά Γραμματόσημα! Σπάνιο απόκτημα της συλλογής του Θεοδώση.
Άλλο παράδειγμα, από ογκώδη φάκελο με επικολλημένα πολλά γραμματόσημα, ο Θεοδώσης βάσει των ταχυδρομικών τελών της εποχής, υπολόγισε κατά μεγάλη προσέγγιση, το βάρος του φακέλου με προορισμό την Γερμανία! (Βλέπετε σχετική φωτογραφία).
Όλοι τον συγχαρήκαμε για την ανεκτίμητα συλλογή του. Τον ευχαριστούμε για το τμήμα αυτό της συλλογής του που μας εμπιστεύθηκε να το κρατήσουμε στα χέρια μας.
Σε ένα μήνα ξανά στον ίδιο χώρο, την Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου και ώρα 18:00, στον 3ο όροφο του Παπαστρατείου Μεγάρου της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου στο Συντριβάνι, θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση με θέμα: Καρτ ποστάλ του Αγρινίου από τις αρχές του περασμένου αιώνα έως το 1960.
Η παλιά και σπάνια συλλογή ανήκει στον συλλέκτη Χαράλαμπο Δημάδη. Πολλά τοπία της πόλης και των περιχώρων έχουν αλλάξει ριζικά, κάποιοι παλιοί ίσως τα θυμούνται. Ευκαιρία είναι να τα μάθουν και οι νεότεροι μέσα από τις κάρτες.
Κάθε ενδιαφερόμενος για σχετικές με το γραμματόσημο πληροφορίες ή εγγραφή στο Σύλλογο της Φ.Ε.Α. μπορεί να επικοινωνήσει με τον Πρόεδρό της κύριο Ιωάννη Σκαρμούτσο στο κινητό: 697-272-1735, μετά τις τέσσερες το απόγευμα.
Σημ. 1η 30 Μαρτίου 1859: Ψηφίστηκε ο νόμος περί "Τηλεγραφικής Υπηρεσίας". Το 1887, η Τηλεγραφική Υπηρεσία συγχωνεύεται με την Ταχυδρομική. 1892: Ψηφίζεται ο νόμος για την τηλεφωνική επικοινωνία. 1895: Η Γενική Διεύθυνση των Τ.Τ. συμπεριλαμβάνει και την Τηλεφωνική Υπηρεσία και δημιουργείται η Διεύθυνση των 3Τ (Τ.Τ.Τ.) (Ταχυδρομεία, Τηλέγραφος, Τηλέφωνο). του υπουργείου Εσωτερικών.
Σημ. 2η Το Παπαστράτειο Μέγαρο της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου θεμελιώθηκε από τον ευεργέτη της πόλεως Τάσο Παπαστράτο, πρόεδρο της καπνεμπορικής εταιρείας «Παπαστράτος» Α.Β.Ε.Σ., στις 10 Φεβρουαρίου το 1993
Σημ. 3η Το Διεθνές Γραφείο-η έδρα της UPU-βρίσκεται στη Βέρνη (Ελβετία). Διαθέτει προσωπικό περίπου 250 υπαλλήλων που προέρχονται από περίπου 50 διαφορετικές χώρες. Εκπληρώνοντας καθήκοντα γραμματείας, το Διεθνές Γραφείο παρέχει υλικοτεχνική και τεχνική υποστήριξη στα όργανα της UPU. Λειτουργεί ως γραφείο συνδέσμου, ενημέρωσης και διαβούλευσης και προωθεί την τεχνική συνεργασία μεταξύ των μελών της Ένωσης. Τα τελευταία χρόνια, το Διεθνές Γραφείο έχει αναλάβει ισχυρότερο ηγετικό ρόλο σε ορισμένες δραστηριότητες. Αυτά περιλαμβάνουν την εφαρμογή της ταχυδρομικής τεχνολογίας μέσω του Κέντρου Ταχυδρομικής Τεχνολογίας του, την ανάπτυξη ταχυδρομικών αγορών μέσω πιθανών τομέων ανάπτυξης, όπως το άμεσο ταχυδρομείο και το EMS, και την παρακολούθηση της ποιότητας των υπηρεσιών σε παγκόσμια κλίμακα.
A.K.K.
