Ημερίδα ιστορίας στο Χαλκιόπουλο Βάλτου Περιγραφή δρώμενων των 2 πρώτων ημερών (3)
Ημερίδα ιστορίας στο Χαλκιόπουλο Βάλτου
Περιγραφή δρώμενων
των 2 πρώτων ημερών
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Ο Σύλλογος Χαλκιοπουλιτών Αθήνας & Πειραιά «Ο Άγιος Ανδρέας ο Ερημίτης», με την βοήθεια του Δήμου Αμφιλοχίας και της Κοινότητας Χαλκιοπούλων διοργάνωσε 5ήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ξεκινώντας την Παρασκευή βράδυ 13 Αυγούστου οι εκδηλώσεις θα διαρκέσουν έως την Τρίτη 17 του μηνός, με ένα πλούσιο πρόγραμμα που θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων.
Στον ευρύχωρο χώρο του Δημοτικού Σχολείου στο Νέο Χαλκιόπουλο, από μέρες πριν, ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Ευάγγελος Τσιούνης, ο αντιπρόεδρος κ. Χρήστος Λαυρέντζος και ο ταμίας κ. Δημήτριος Κουτσιούμπας βοηθούμενοι από τους εθελοντές μέλη του συλλόγου οργάνωσαν και τοποθέτησαν τις πάνω από 1500 μοναδικές φωτογραφίες εντός των αιθουσών. Αυτές οι παλιές μαυρόασπρες φωτογραφίες απεικονίζουν τα σοβαρά, χαρούμενα, γελαστά αλλά και μερικές φορές λυπημένα πρόσωπα των προγόνων που έζησαν, δούλεψαν και πέθαναν σ’ αυτόν τον τόπο, φροντίζοντας πάντα τις οικογένειές τους. Όλοι οι εισερχόμενοι εντός του σχολείου τήρησαν τα απαραίτητα μέτρα για την πανδημία φορώντας μάσκες και αποφεύγοντας τον συνωστισμό.
Η πρώτη μέρα των εκδηλώσεων ήταν αφιερωμένη στην αφήγηση των Ιστορικών γεγονότων της περιοχής κατά την μεγάλη Επανάσταση του γένους το 1821. Επίκαιρη και σημαντική για το Χαλκιόπουλο ήταν η παρουσίαση του Βιβλίου του αρχαιολόγου/ιστορικού κ. Γεωργίου Α. Τσιάκαλου «Ένα χωριό στα όπλα…». Είναι το μοναδικό βιβλίο που γράφτηκε για τον ιστορικό τόπο, του σκαρφαλωμένου στην Καλάνα χωριού των Χαλκιοπούλων. Ο συγγραφέας γαλουχήθηκε από μικρό παιδί με τις ιστορίες των προγόνων Αγωνιστών και αφού συγκέντρωσε το πιο πλούσιο υλικό που είναι δυνατόν να βρεθεί, εμπλουτισμένο με αφηγήσεις των ηλικιωμένων συγγενών και συγχωριανών του, συνέγραψε ένα ανεπανάληπτο ιστορικό βιβλίο-ντοκουμέντο. Η βιβλιογραφία του είναι πλουσιότατη με 168 εργασίες Ελλήνων και ξένων συγγραφέων/μελετητών, 27 αρχεία, 14 εφημερίδες εποχής, και 4 συνεντεύξεις ανθρώπων που έζησαν τα τραγικά γεγονότα του πολέμου, της κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης.
Τον συγγραφέα προλόγισε ο πρώην πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος του «Συνδέσμου Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας» καθηγητής, Διευθυντής του 5ου Γυμνασίου Αγρινίου κ. Ευθύμιος Αδάμης. Συγγραφέας και ο ίδιος πρόσφατα συμμετείχε μαζί με τον κ. Τσιάκαλο στην συγγραφή και έκδοση του Συνδέσμου Φιλολόγων, του Συλλογικού τόμου «Η Επανάσταση του 1821 στο χώρο της Δυτικής Ελλάδας».
(Η εργασία του Φιλολόγου και Αρχαιολόγου κ.
Αδάμη είναι : «Η ταραγμένη περίοδος των εμφυλίων συγκρούσεων 1823 -1825
στη Δυτική Στερεά Ελλάδα». Και του Ιστορικού (MSc), αποφοίτου τμήματος
Ιστορίας–Αρχαιολογίας, Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ, και Υποψ. Δρ. Ιστορίας
Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γεωργίου Τσιάκαλου :
«Προμαχώντας στον Βάλτο: η μάχη της Λαγκάδας στις 18/6/1821 και το
στρατόπεδο στο Μακρυνόρος».)
Στο πάνελ των ομιλητών συντονιστής της ημερίδας ήταν ο παλαίμαχος Δημοσιογράφος και λογοτέχνης-«εκ Σελιπιανών, (Καταφυλλίου) Αργιθέας, καταγόμενος»- κ. Κωστής Νικολάου Τσιάκαλος. Ο πολυβραβευμένος με διεθνή και Ελληνικά βραβεία ποίησης Κωστής έχει εκδώσει πολλές ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα και διηγήματα, θεατρικά έργα, άπειρα άρθρα και ένθετα σε εφημερίδες και περιοδικά.
Συντονιστής των ηχητικών μέσων ο πολύπειρος κ. Κώστας Φρίντζος που για πολλά χρόνια ασχολείται υπεύθυνα με καλλιτεχνικά θέματα στο “Καλλιτεχνοχώρι” και τον πολιτιστικό Όμιλο “Ρουμελιώτες” στο Αγρίνιο.
Ο Πρόεδρος του οργανωτή Συλλόγου Βαγγέλης καλωσόρισε τους πάνω από 200 επισκέπτες με τα λόγια:
“Αγαπητοί συγχωριανοί, αγαπητοί φίλοι του συλλόγου μας σας καλωσορίζω στην αποψινή μας ημερίδα ιστορίας για το Χαλκιόπουλο και το Βάλτο. Η ημερίδα αυτή γίνεται με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και σκοπό έχει την ενημέρωση των συγχωριανών και των φίλων για την πραγματικά μεγάλη ιστορία του χωριού μας. Έχει οργανωθεί αποκλειστικά από τον σύλλογό μας με την βοήθεια του Δήμου που μας προσέφερε ένα μέρος των εξόδων και ευχαριστούμε την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού κ. Σοφία Ανδρίκουλα για το ενδιαφέρον της. Ευχαριστούμε επίσης την Κοινότητα Χαλκιοπούλων και τον πρόεδρό της κ. Βασίλη Ταλιούρα που είναι απόψε μαζί μας, που μας έδωσε τεχνικές βοήθειες. Εκφράζουμε την συμπαράστασή μας στους συνανθρώπους μας που έχασαν τις περιουσίες τους από τις καταστροφικές φετινές πυρκαγιές και λυπούμαστε για την απώλεια του φυσικού πλούτου περιοχών της χώρας μας. Καλωσορίζουμε στην σημερινή μας εκδήλωση τον Αντιδήμαρχο του Δήμου Αμφιλοχίας επί των Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών κ. Ανδρέα Ρεγκούτα, τους Δημοτικούς Συμβούλους κυρίους Χριστόφορο Κουσιορή και Κωνσταντίνο Ριζογιάννη, τον πρόεδρο του Συλλόγου Περδικακιωτών Αθήνας και πρόεδρο της ΟΣΥΒΑ κ. Θανάση Κουρέτση, τον πρόεδρο του Συλλόγου Εμπεσιωτών Αθήνας κ. Βασίλη Πατσιαούρα και τον πρόεδρο της Τ.Κ. Χαλκιοπούλων κ. Βασίλη Ταλιούρα. Ευχαριστούμε πολύ και καλωσορίζουμε όλες και όλους τους επισκέπτες στο όμορφο χωριό μας. Σας ευχόμαστε να απολαύσετε μία ευχάριστη βραδιά”. Υπενθύμισε ακόμα ότι στις 20 Αυγούστου 2021 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον ένδοξο θάνατο του Χαλκιοπουλίτη Βλάση Καραχρήστου, Συνταγματάρχη διοικητή του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, στις μάχες του Σαγγαρίου στην Μικρά Ασία.
Ο καθηγητής κ. Αδάμης προλογίζοντας το βιβλίο του κ. Τσιάκαλου “Ενα χωριό στα όπλα...” τόνισε την ιδιαίτερη αξία που έχει ένα βιβλίο τοπικής ιστορίας στην διαμόρφωση της γνώσης των παιδιών μας τα οποία σήμερα δυστυχώς στερούνται των ιστορικών πληροφοριών που διαμορφώνουν την αυτοσυνείδηση. Γιαυτό τόνισε ότι κάθε βιβλίο που βγαίνει σε έναν τόπο υπηρετεί έναν μεγάλο σκοπό. Εστιάζει στον τόπο στα πρόσωπα στους ανθρώπους και σε όλο αυτό το ταμείο της μνήμης το οποίο ζει ακόμα δίπλα μας στους παππούδες και στα σπίτια μας. Η παρουσία σας εδώ απόψε τιμά την εργασία του Γιώργου τον οποίο συγχαίρω για το βιβλίο του. Συνέχισε με σύντομη αναδρομή στο περιεχόμενο του βιβλίου από τους προεπαναστατικούς αγώνες των Βαλτινών αγωνιστών και στην συνέχεια στην Εθνεγερσία και την συμβολή τόσων εκατοντάδων πατριωτών από το Χαλκιόπουλο και τον Βάλτο γενικότερα στην άμυνα του Μεσολογγίου και στην ηρωική έξοδο. Πέρασε στο δεύτερο μέρος του βιβλίου που εξιστορεί τα πολεμικά γεγονότα της αντίστασης και των πρωταγωνιστών του αγώνα στην περιοχή, του Ζέρβα και του αρχηγού του ΕΔΕΣ γιατρού Στέλιου Χούτα.
(Παρών στην εκδήλωση και ο ανιψιός του Αγωνιστή της Αντίστασης και μετέπειτα πολιτικού και Υπουργού Στυλιανού Χούτα, Αρχιτέκτονας αρθρογράφος και πολιτικός σχολιαστής κ. Ιωάννης Χούτας).
Ο συγγραφέας κ. Γεώργιος Τσιάκαλος ευχαρίστησε τον καθηγητή κ. Αδάμη για την παρουσίαση του βιβλίου του και τον πρόεδρο του Συλλόγου κ. Τσιούνη. Καλωσόρισε όλες και όλους που παραβρίσκονται στην εκδήλωση. Περιέγραψε το περιεχόμενο του συγγράμματός του και στάθηκε στα σημαντικά γεγονότα τότε που οι Χαλκιοπουλίτες αγωνίστηκαν για την επικράτηση της Επαναστάσεως του 1821 αλλά και κατά την αντίσταση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο πρόεδρος του συλλόγου Βαγγέλης κάλεσε στο πάνελ των ομιλητών τον Κωστή Τσιάκαλο, την Μελίνα Πλεξίδα γενική γραμματέα του συλλόγου και την Γωγώ Μαυροειδή πολιτιστική γραμματέα. Ανακοίνωσε το πρόγραμμα των επομένων ημερών και ξεκίνησε την ιστορική ημερίδα για το 1821.
Ο πολύπειρος συντονιστής Τσιάκαλος με τον ιδιαίτερο χαρισματικό και ενθουσιώδη τρόπο του εξέφρασε τον απέραντο ενθουσιασμό του για το πανέμορφο τοπίο του χωριού. Εξήρε τον παρόντα στο πάνελ Χαλκιοπουλίτη συγγραφέα και το έργο του -συνονόματό του όπως είπε, από το μεγάλο γένος των Τσιακαλαίων με καταγωγή από το ηρωικό Σούλι- και τον συνεχάρη για την επίπονη και πολυετή έρευνά του για την επίτευξη ενός τεκμηριωμένου και πολύτιμου για την τοπική ιστορία-και όχι μόνο-έργου του το “Ενα χωριό στα όπλα...”. Έδωσε τον λόγο στον συγγραφέα ο οποίος συνέχισε με την περιγραφή της αντίστασης των “Βαλτινών διαβόλων” στους Τούρκους Πασάδες και τα πολυάριθμα στρατεύματά τους που μάταια προσπάθησαν να διασχίσουν τις “Θερμοπύλες” του Βάλτου και να κατέβουν να καταπνίξουν την Επανάσταση στην Δυτική Ρούμελη και τον Μωριά.
Περιέγραψε λεπτομερώς την συμμετοχή των Χαλκιοπουλιτών Αγωνιστών τόσο στις μάχες του Μακρυνόρους όσο και στην υπεράσπιση της πολιορκημένης Ιεράς πόλεως του Μεσολογγίου.
Η κα. Γεωργία Μαυροειδή στην συνέχεια μίλησε για την συμβολή της οικογένειας των Βαλτινών με καταγωγή από το Χαλκιόπουλο στον απελευθερωτικό αγώνα του λαού μας. Ξεκίνησε λέγοντας: “Στο πλαίσιο της παρούσας ημερίδας, που αποτίνει φόρο τιμής στην συμβολή των Χαλκιοπουλιτών αγωνιστών για την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους, η αναφορά στην ιστορική οικογένεια των Βαλτινών κρίνεται τουλάχιστον ως απαραίτητη. Άλλωστε ήταν ο ίδιος ο Θανασούλας Βαλτινός που σε επιστολή του προς την περι εξετάσεως των στρατιωτικών βαθμών επιτροπή αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το επώνυμο της οικογενείας μου εμφαίνει την της γεννήσεως μου». Η σύνδεση λοιπόν του επώνυμου «Βαλτινοί» με το όνομα ολόκληρης της επαρχίας, αδιαμφισβήτητα αναδεικνύει την σημασία που έχει η οικογένεια όχι μόνο για το χωριό μας αλλά και για κάθε ανεξάρτητη ψηφίδα, του πολυποίκιλτου ψηφιδωτού που ονομάζεται «Βάλτος».
Τελευταία ομιλήτρια της βραδιάς που με αυτή έκλεισε η ιστορική ημερίδα στο Χαλκιόπουλο ήταν η κα Μελίνα Πλεξίδα. Μίλησε για τους Κοντογιανναίους από το Χαλκιόπουλο που συνέβαλαν τα μέγιστα στην απελευθέρωση της χώρας. Η οικογένεια Κοντογιάννη είχε αναπτύξει αξιόλογη δράση από τον 17ο αιώνα. Είχε αρκετά μέλη τα οποία δρούσαν ως κλέφτες ή αρματολοί και κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης υπήρξαν Αγωνιστές της πατρίδας.
Με το πέρας των ομιλιών πολλοί συγχωριανοί και επισκέπτες στην εκδήλωση προμηθεύτηκαν το βιβλίο του Γιώργου Τσιάκαλου “Ενα χωριό στα όπλα...” Είναι η καλύτερη “επένδυση” που έκαναν μια και το βιβλίο είναι όχι μόνο ιστορικό ντοκουμέντο αλλά και συλλεκτικό κομμάτι. Σύντομα θα κυκλοφορήσει και σε δεύτερη έκδοση αλλά η πρώτη θα έχει πάντα την συλλεκτική της αξία, δηλαδή άμεσα τον διπλασιασμό του όποιου αντιτίμου αγοράς!
Μια και ο καύσωνας είναι ιδιαίτερα έντονος αυτές τις μέρες στα μέσα Αυγούστου πολλοί επισκέπτες ξεδίψασαν με τα κρύα αναψυκτικά και γεύτηκαν τα γλυκά και τους νόστιμους μεζέδες που προμηθεύτηκε ο Σύλλογος και έψησε αφιλοκερδώς ο Πρόεδρος του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου Χαλκιοπούλων κ. Φώτης Ε. Νέστορας στο εργαστήριο της Αρτοποιίας του στο Χαλκιόπουλο.
Το πρόγραμμα εκδηλώσεων των επομένων ημερών είναι πολύ ενδιαφέρον, με κυρίως υπαίθριες δραστηριότητες, μέσα σε μαγευτικά και άγνωστα σε πολλούς τοπία του χωριού!
Δραστηριοτήτων συνέχεια με σήμανση μονοπατιού και απονομή επαίνων
Κείμενο Απόστολος Κων. Καρακώστας
Φωτογραφίες Δημήτριος Μπούσγος
Πολλά είναι τα παλιά και ξεχασμένα από τις νεότερες γενιές μονοπάτια στον Ορεινό Βάλτο. Πολλά από αυτά στο Χαλκιόπουλο που για αιώνες ήταν σκαρφαλωμένο ψηλά στην Καλάνα. Η επικοινωνία με τον κάμπο κάτω στην κοιλάδα του Ινάχου όπου οι Χαλκιοπουλίτες καλλιεργούσαν τα χωράφια τους γινότανε από το μονοπάτι στο Μέγα Ρέμα.
Καθώς ήρθαν τα πρώτα αυτοκίνητα και χαράχτηκαν οι πρώτοι δρόμοι πέρασαν αυτά τα προαιώνια μονοπάτια σε δεύτερη μοίρα για κάμποσα χρόνια. Καθώς πλέον γεωργοί και κτηνοτρόφοι οδηγούν αγροτικά οχήματα και κανείς δεν πάει με τα πόδια πλέον στις δουλειές του, έχουν κλείσει τα περισσότερα από την πυκνή βλάστηση.
Τα παλιά τα χρόνια όλοι οι ορεσίβιοι πρόγονοί μας κουβάλαγαν στο ζωνάρι τους ένα χαντζάρι ή ένα τσεκουράκι και περνώντας καθημερινά, στα μονοπάτια του ο καθένας, έκοβαν όσα κλαδιά-βάτα-παλιούρια και άλλα φυτά εμπόδιζαν το πέρασμά τους. Για αιώνες πολλούς αυτά τα μονοπάτια και η γνώση τους ήταν βασική προϋπόθεση για την επιβίωση όχι μόνο την καθημερινή αλλά και για τις περιπτώσεις κακοκαιρίας και πολεμικών συγκρούσεων. Τα περπάτησαν κλεφτο-αρματωλοί και στην γνώση των μονοπατιών στήριζονταν όταν πολυάριθμα ασκέρια Τουρκαλβανών τους έπαιρναν στο κυνήγι.
Είναι πλέον καιρός να ξαναζωντανέψομε αυτά τα παλιά μονοπάτια και καθαρισμένα και σηματοδοτημένα να τα παραδώσουμε στην επόμενη γενιά.
Έτσι σκεπτόμενος και ο Σύλλογος Χαλκιοπουλιτών Αθήνας & Πειραιά «Ο Άγιος Ανδρέας ο Ερημίτης, την επόμενη της πετυχημένης ημερίδας για το 1821 και της παρουσίασης του βιβλίου «Ένα χωριό στα όπλα…» του Χαλκιοπουλίτη Γεωργίου Α. Τσιάκαλου, με πολλά μέλη του και πολλούς φίλους ορειβάτες έβαλε σημάδια στο μονοπάτι που ενώνει το Παλιό Χαλκιόπουλο με το Νέο.
Ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Ευάγγελος Τσιούνης προμηθεύτηκε τα απαραίτητα υλικά και εργαλεία για την εργασία αυτή από μέρες πριν.
Νωρίς το πρωί του Σαββάτου 14 Αυγούστου αυτοκίνητα μετέφεραν τους περίπου πενήντα ορειβάτες στο Παλιό Χαλκιόπουλο-8 χιλιόμετρα από το Νέο.
Από εκεί με αρχηγό τον πολύπειρο ορειβάτη κ. Χριστόφορο Καραγιώργο που είναι Πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου Κορίνθου, άρχισε η κατάβαση του μονοπατιού μέσα από το Μέγα Ρέμα.
Το τοπίο φανταστικό και η εμπειρία όσων συμμετείχαν ανεπανάληπτη! Τοποθεσίες παραμυθένιες και ονόματα όπως Καταρράκτες Γκούρνας-Μαγεμένο Πλατανόδασος-Ξωμερή-Χίλια Βρύση-(Παλιαγραπιδιά) και άλλα, θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στις μνήμες των μικρών και μεγάλων που έζησαν αυτή την εμπειρία.
Με βοήθεια σχοινιών για περισσότερη ασφάλεια περπάτησαν κάτω από τον ίσκιο των αιωνόβιων πλατανιών και έφθασαν στο σημείο πού το μονοπάτι ενώνεται με τον Δημόσιο δρόμο.
Κάτω από την σκιά του γηραιότερου πλάτανου της περιοχής και ίσως του τρίτου στην Ελλάδα βγήκαν οι αναμνηστικές φωτογραφίες της ομάδας. Να θυμίσομε εδώ ότι ο Σύλλογος Χαλκιοπουλιτών και το προεδρείο του πάντα ενδιαφερόταν για την φυσική ομορφιά της περιοχής και την διατήρησή της. (Με πρωτοβουλία του Ταμία του Συλλόγου Δημήτρη Κουτσιούμπα επισκεφθήκαμε τον «γέρο πλάτανο» και τον μετρήσαμε πριν καιρό).
Η μεγάλη ομάδα αφήνοντας πίσω με νοσταλγία το παλιό μονοπάτι περπάτησε περίπου άλλα δύο ασφάλτινα χιλιόμετρα και έφθασε στην Γέφυρα Χαλκιοπούλων. Εκεί βρήκαν ζεστή φιλοξενεία και κρύα αναψυκτικά στο μοναδικό καφενείο/ταβέρνα που παραμένει ακόμα ανοιχτό…
Το βραδάκι της ίδιας μέρας στο Δημοτικό Σχολείο στο ΝέοΧαλκιόπουλο ο Σύλλογος με την σημαντική βοήθεια του εν ενεργεία δασκάλου Βασίλη Τηγάνη ανάρτησε στην έκθεση και έφερε για πρώτη φορά σε δημόσια θέα το ιστορικό των σχολείων του χωριού. Είναι μία αναδρομή-αφιέρωμα σε όλα τα σχολεία που κάποτε έσφυζαν από ζωή. Μέσα στην κοινότητα λειτουργούσαν στο Παλιό Χαλκιόπουλο, στον Αγραπιδόκαμπο, στην Αρωνιάδα και στον Άγιο Μηνά με εκατοντάδες μαθητές. Στην έκθεση μπορεί να δει κανείς τα στοιχεία για τα σχολεία και τους δασκάλους που έμαθαν τόσα παιδιά γράμματα.
Ακόμα την ίδια βραδιά έγινε η απονομή επαίνων στα παιδιά που συμμετείχαν με τις ζωγραφιές τους για τους ήρωες και τα γεγονότα της Επανάστασης του 1821 και που εκτίθενται στις αίθουσες του σχολείου.
Αναμνηστικές απονομές επαίνων έγιναν και στους φωτογράφους που πρόσφεραν τις φωτογραφίες τους με τοπία της περιοχής στην για δεύτερη χρονιά διενεργούμενη έκθεση. Αυτοί ήταν οι παρακάτω:
1. Βέργος Μαρίνος
2. Καραγιώργος Χριστόφορος
3. Καρακώστας Απόστολος
4. Κόπανος Μπάμπης
5. Μπούσγος Τάκης
6. Παπαδημητρίου Γεώργιος
7. Παππάς Γιάννης
8. Παππάς Δημήτης
9. Παππάς Σεραφείμ
10.Ριζογιάννη (Λιάκου) Φανή
Απόστολος Κων. Καρακώστας
