Συναυλία Εκκλησιαστικής Μουσικής στο Αγρίνιο
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Στον Ιερό Μητροπολικό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής στο Αγρίνιο το Σάββατο βράδυ της 22ας Φεβρουαρίου ο Σύλλογος Ιεροψαλτών της Αιτωλοακαρνανίας «Άνθιμος ο Αρχιδιάκονος» έδωσε μια εξαιρετική συναυλία Εκκλησιαστικής Μουσικής, με τίτλο «Το στάδιον των αρετών Ηνέωκται» ( Ιδιόμελο Τυρινής).
«Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέῳκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τόν καλόν τῆς Νηστείας ἀγῶνα·»
(Το στάδιο της άσκησης των αρετών έχει ανοίξει. Όσοι θέλετε να αγωνιστείτε μπέστε μέσα, αναλαμβάνοντας τον αγώνα τον καλό της Νηστείας).
Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.
Η χορωδία απαρτιζόμενη από 23 ιεροψάλτες και υπό την διεύθυνση του μαέστρου κυρίου Ανδρέα Φούκα απέδωσε εκκλησιαστικούς ύμνους της περιόδου του Τριωδίου.
Συντονιστής στην δίωρη εκδήλωση ήταν ο ιεροψάλτης κύριος Δημήτριος Παπακαμμένος ο οποίος παρουσίασε τον τιμώμενο Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινοπόλεως κύριο Φώτιο Γιαννακάκη, σχολίασε τους ύμνους που ακούστηκαν και άνοιξε την εκδήλωση με τα λόγια: (σύντομο βιογραφικό του κυρίου Παπακαμμένου στο τέλος του κειμένου).
«Σεβασμιώτατε, Σεβαστοί πατέρες, αξιότιμε προσκεκλημένε του Συλλόγου Ιεροψαλτών Αιτωλοακαρνανίας «Άνθιμος ο Αρχιδιάκονος» με έδρα το Αγρίνιο, Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί χαίρετε πάντοτε εν Κυρίω.
Η παρούσα σύναξη εντάσσεται στις δραστηριότητες του συλλόγου, προσφέροντάς σας Εκκλησιαστικούς ύμνους που θα αποδώσουν τα μέλη του συλλόγου ως ελάχιστη προσφορά για την πνευματική μας προετοιμασία, καθόσον ευρισκόμεθα στον προθάλαμο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της παθοκτόνου νηστείας, στόχο να φθάσουμε στην Αγίαν Ανάστασιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Κατά δεύτερο λόγο να τιμηθεί από μέρους μας, για την πολυχρόνιο προσφορά του στο Ιερό Αναλόγιο ο προσκεκλημένος του συλλόγου μας κύριος Φώτιος Γιαννακάκης.» (Σημ. 1η)
Η εκδήλωση είχε δύο μέρη, στο πρώτο ο συντονιστής προλόγισε την εκδήλωση και η χορωδία των ιεροψαλτών έψαλε τους ύμνους της περιόδου του τριωδίου.
Πρώτος ύμνος «Της μετανοίας άνοιξον», 2ος «Τα πλήθη των πεπραγμένων μοι δεινών», (Σημ. 2η)
Ακολούθησαν δυο ιδιόμελα των αίνων της Κυριακής των Απόκρεων και της Τυρινής και απολυτίκια της Μεγάλης Τεσσαροκοστής.
Στην συνέχεια ύμνος αφιερωμένος στην παραβολή του ασώτου υιού.
Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης ήταν αφιερωμένο στον εκλεκτό προσκεκλημένο τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου κύριο Φώτιο Γιαννακάκη.
Ο συντονιστής και παρουσιαστής της εκδήλωσης κύριος Δημήτριος Παπακαμμένος αναφέρθηκε το βιογραφικό του Πρωτοψάλτη.
Ο οποίος γεννήθηκε το 1949 στο Πέραν της Κωνσταντινούπολης, συμμετείχε από παιδί στα εκκλησιαστικά δρώμενα, διακρίθηκε η έφεσή του στο αναλόγιο, φοίτησε στο Ζωγράφιο Γυμνάσιο. Το 1964 απελάθηκε οικογενειακώς από την Πόλη και συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα καθώς και τις ψαλτικές του δραστηριότητες. Συμμετείχε σε χορωδίες και επί πέντε δεκαετίες (1975-2025) μέχρι σήμερα πρωτοψάλτης σε Ιερούς Ναούς της Αθήνας. Ο κύριος Φώτιος Γιαννακάκης επιμελήθηκε και εξέδωσε το πόνημα: «Απάνθησμα Χερουβικών & Λειτουργικών». (Σημ. 3η)
(πληρέστερο βιογραφικό ακολουθεί στο τέλος του κειμένου).
Ο συντονιστής κάλεσε τον Πρωτοψάλτη στο μικρόφωνο και εκείνος ερμήνευσε τους εκκλησιαστικούς ύμνους: «Προκαθάρωμεν εαυτούς, αδελφοί, τη βασιλίδι των ἀρετών», «Πάντων προστατεύεις Αγαθή, των καταφευγόντων εν πίστει τη κραταιά σου χειρί». Και έκλεισε με το κοντάκιο «Ψυχή μου ψυχή μου».
«Ψυχή μου, ψυχή μου,
ἀνάστα, τί καθεύδεις
τό τέλος ἐγγίζει
καί μέλλεις θορυβεῖσθαι·
ἀνάνηψον οὖν,
ἵνα φείσηταί σου Χριστός ὁ Θεός,
ὁ πανταχοῦ παρών
καί τά πάντα πληρῶν».
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνός επέδωσε τιμητική πλακέτα στον Άρχοντα Πρωτοψάλτη καθώς και μια εικόνα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στην κυρία Ιωάννα, σύζυγο του τιμώμενου.
Ο συντονιστής αναφέρθηκε και στην ευγενική χορηγία του γνωστού Αγρινιώτη δικηγόρου στην Αθήνα και επί σειρά ετών πρωτοψάλτη στην Ιερά Μονή Πετράκη και σε ναούς της Αθήνας κύριο Ανδρέα Τσώκο που την αφιέρωσε στην μνήμη του Σωτηρίου Σιαπέρα, παιδικού του φίλου και συμμαθητή.
Ο συντονιστής ευχαρίστησε τον κύριο Τσώκο εκ μέρους του Συλλόγου των Ιεροψαλτών και τόνισε ότι χάρις στην βοήθειά του αυτή, πραγματοποιήθηκε η υπέροχη εκδήλωση της Εκκλησιαστικής Μουσικής στο Αγρίνιο.
Κλείνοντας την συγκινητική εκδήλωση ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης απευθύνθηκε στους συντελεστές της, καθώς και στους πιστούς που παρακολούθησαν τους υπέροχους ύμνους, λέγοντας:
«Πολλοί πιστοί είχαν την δυνατότητα απόψε να παρακολουθήσουν αυτή την τόσο όμορφη εκδήλωση από το ραδιόφωνο της Ιεράς Μητροπόλεώς μας. Να μεταφέρω τα θερμά μου συγχαρητήρια και στον Πρόεδρο και στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και σε όλους όσους απαρτίζουν τον σύνδεσμο των Ιεροψαλτών της τοπικής μας Εκκλησίας.
Για την πρωτοβουλία που είχαν μέσα σε αυτήν την ευλογημένη όντως αυτή περίοδο του Τριωδίου, να μας προσφέρουν αυτήν την τόσο κατανυκτική και ψυχοφελή εκδήλωση η οποία μας έφερε τόσο κοντά στον αστείρευτο πλούτο της Βυζαντινής υμνογραφίας η οποία θα έλεγα ότι μέσα στην περίοδο του τριωδίου, αλλά και της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος όπου μέσα σε αυτήν η Αγία μας Εκκλησία μας προσφέρει θαυμάσιους ύμνους.
Ύμνους που συνέταξε το χέρι που κίνησε το πανάγιο πνεύμα Αγίων και μεγάλων υμνογράφων Πατέρων της Εκκλησίας μας….»
Ο Σεβασμιώτατος τόνισε στην ομιλία του την χαρά του που γνώρισε τον Πρωτοψάλτη κύριο Γιαννακάκη, άκουσε από τον παρουσιαστή την ιεροψαλτική του διαδρομή και διακονία, και από τον τρόπο που απέδωσε τους ύμνους διεπίστωσε ότι είναι άξιος συνεχιστής της μακραίωνης παραδόσεως των ιεροψαλτών του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και της Κωνσταντινοπουλίτικης Εκκλησίας.
Τον ευχαρίστησε που έκανε τον κόπο να έρθει μέχρι το Αγρίνιο και που την επομένη θα ψάλει στον Ιερό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Δυστυχώς δεν θα παραβρεθεί-είπε-καθώς την επομένη εορτάζει το Αιτωλικό τιμώντας την 199η Επέτειο της Μάχης του Ντολμά και ο Επίσκοπος θα παραβρεθεί για την Θεία Λειτουργία και την επιμνημόσυνη δέηση.
Ο Σεβασμιώτατος εξέφρασε την αγωνία του για το τι θα γίνει στο μέλλον με αυτόν τον πλούτο των ύμνων….
Και πρόσθεσε: «η συνέχιση της υμνογραφικής παράδοσης δεν είναι δεδομένο αλλά ζητούμενο… Και για την τοπική Εκκλησία αλλά και για ολόκληρη την Ορθοδοξία…Έχουμε έναν αστείρευτο πλούτο αλλά αγωνιούμε για το ποιοι θα αποδώσουν στο μέλλον όλους αυτούς τους ύμνους που ακούστηκαν και όλους αυτής της περιόδου…Και προσευχόμαστε όταν ακούγονται αυτοί οι ύμνοι να υπάρχουν πιστοί…Γιατί δυστυχώς οι σύγχρονοι ρυθμοί της ζωής έχουν αποτρέψει το σύνολο των πιστών να εκκλησιάζονται στην ακολουθία του όρθρου…»
Ας προσευχηθούμε, κατέληξε ο Μητροπολίτης, αυτή η παράδοση να παραμείνει ζωντανή και όλος αυτός ο πλούτος να μην καταντήσει κάτι μουσειακό για την Εκκλησία μας…
Ευχήθηκε στους πιστούς καλό υπόλοιπο Τριώδιο, με το καλό να εισέλθομε στην Αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή, ξανά ευχαρίστησε όλους και τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη για την παρουσία του και ευχήθηκε σε όλους «Ο Άγιος Θεός να ενισχύει τον Πνευματικό μας αγώνα και να χαρίζει σε όλους υγεία, δύναμη, πνευματική πρόοδο και προκοπή. Καλό και ευλογημένο βράδυ σε όλους».
Τον λόγο πήρε ο τιμώμενος κύριος Φώτιος Γιαννακάκης ο οποίος απευθύνθηκε τους παραβρισκόμενους στην εκδήλωση με τα παρακάτω λόγια:
«Σεβασμιώτατε, σεβαστοί Πατέρες, αξιότιμη κυρία Τασολάμπρου, αγαπητοί συνάδελφοι ιεροψάλτες, αγαπητέ μουσικολογιώτατε χοράρχα κύριε Ανδρέα Φούκα. Με μεγάλη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση που μου κάνατε για να παραστώ σήμερα στην εκδήλωση σας και για να με τιμήσει το συμβούλιό σας για την πολύχρονη προσφορά μου. Θέλω να ξέρετε ότι στηρίζω τον σύλλογο, παρακολουθώ την πορεία σας. Επείσης χαίρομαι για την ιεροψαλτική πρόοδο που επιδεικνύετε, απόδειξη η σημερινή εκδήλωση».
Εγώ-συνέχισε-«Νόμιζα ότι ευρίσκομαι στην πόλη, ήταν τόσο ωραία, τόσο ωραίες εκτελέσεις, στον χρόνο, στα διαστήματα, στην πειθαρχεία, εμένα με εντυπωσίασε πάρα πολύ και γνωρίζω, γι’ αυτό θέλω να σας ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου, πόσο χρόνο και πόσο κόπο χρειάζεται για να γίνει αυτό το πράγμα. Ευχαριστώ Σεβασμιώτατε που σας γνώρισα σήμερα, σας ευχαριστώ για την παρουσία σας, για μένα είναι μεγάλη τιμή. Επίσης ευχαριστώ για την φιλοξενία που μου παρέσχε ο Σύλλογος.
Και κλείνοντας να ξέρετε ότι την σημερινή ημέρα δεν θα την ξεχάσω ποτέ». Και φανερά συγκινημένος πρόσθεσε: «Σας ευχαριστώ όλους».
---------------------ο--------------------
Σύντομο βιογραφικό του συντονιστή κυρίου Δημήτρη Παπακαμμένου.
Γεννήθηκε στην Καταβόθρα Ευρυτανίας το 1955, γονείς του ο Ιωάννης και η Αλεξάνδρα, αγρότες. Τελείωσε το Δημοτικό στην γενέτειρά του και κατόπιν εξετάσεων εισήχθη στο Κατσάμπειο Γυμνάσιο Προυσσού Ευρυτανίας. Στην Δευτέρα τάξη ενεγράφη και φοίτησε στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Σχολή του Αγίου Όρους από όπου αποφοίτησε το 1974. Στρατεύθηκε το 1975 και υπηρέτησε έως τον Ιούλιο του 1977. Την ίδια χρονιά εισήχθη στην Σχολή Αστυφυλάκων Αστυνομίας Πόλεων. Αποφοιτώντας υπηρέτησε στην Τροχαία Αθηνών και Αγρινίου έως την συνταξιοδότησή του. Είναι Ιεροψάλτης από τα νεανικά του χρόνια έως σήμερα. Έγγαμος και πατέρας ενός άρρενος τέκνου.
--------------------ο---------------------
Βιογραφικό του Άρχοντα Πρωτοψάλτη κυρίου Φωτίου Γιαννακάκη.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Από νεαρή ηλικία μυήθηκε στην ψαλτική τέχνη από διαπρεπείς ιεροψάλτες της γενέτειράς του. Πρώτοι του δάσκαλοι υπήρξαν οι πρωτοψάλτες του Ι.Ν Εισοδείων της Θεοτόκου του Πέραν Κωνσταντινουπόλεως, Κων/νος Μουταφόπουλος και Σταύρος Μακρίδης όπου και διετέλεσε ως κανονάρχος από το 1957 μέχρι το 1961. Για την Ελλάδα αναχώρησε το 1964 εξ αιτίας των απελάσεων εις βάρος των Ελλήνων της Πόλης. Στην Αθήνα τελειοποίησε τις γνώσεις του δίπλα στους Κων/πολίτες Πρωτοψάλτες Κ. Μαφίδη και Δ. Μαγούρη, Δ. Παϊκόπουλο και Θ. Στανίτσα. Το 1973 αποφοίτησε από την Φαρμακευτικήν Σχολήν των Αθηνών. (Σήμερα διατηρεί Φαρμακείο στην Αθήνα). Την περίοδον 1975 έως 1981 έψαλε στον Μητροπολιτικό Ναό Περιστερίου και τα Χριστούγεννα του 1976 έλαβε τιμητικό οφφίκιο της τοπικής Εκκλησίας του Άρχοντος Πρωτοψάλτη Περιστερίου. Φοίτησε και στο Ωδείο Πειραιώς όπου είχε δάσκαλο της Βυζ. Μουσικής τον διακεκριμένο καθηγητή Νικόλαο Τσιγκούλη και έλαβε Πτυχίο και Δίπλωμα Βυζ. Μουσικής. Έψαλε ακόμη και στον Ι. Ναό Αγίας Φωτεινής Μετς , στον Ι. Ναό Ευαγγελιστρίας Νεαπόλεως Κορυδαλλού. Σήμερα υπηρετεί με ευλάβεια πολλή και αφοσίωση, ακολουθώντας πιστά τα βήματα των μεγάλων Πρωτοψαλτών της γενέτειράς του, στον Ι. Ναόν Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Κολωνού. Έχει εκδώσει επίσης Κασέτες και Ψηφιακούς Δίσκους CD με Βυζαντινούς Εκκλησιαστικούς Ύμνους.
(το βιογραφικό από: «Ιεροψάλτης», info@ieropsaltis.com).
Σημ. 1η Απονομή Οφφικίου στον Φώτη Γιαννακάκη. Τον Απρίλιο 2012 απονεμήθηκε στο Φώτιο Γιαννακάκη το οφφίκιο του Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, η δε χειροθέτηση του με το οφφίκιο πραγματοποιήθηκε στον Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Κολωνού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, την 8η Απριλίου 2012 εορτή των Βαϊων, από το Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Μαραθώνος κ.κ. Μελίτωνα.
(Πληροφορίες από «Ιεροψάλτης», info@ieropsaltis.com).
------------------ο------------------
Σημ. 2η Δόξα Πατρὶ... Ἦχος πλ. δ´. Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα, ὀρθρίζει γὰρ τὸ πνεῦμά μου, πρὸς ναὸν τὸν ἅγιόν σου, ναὸν φέρον τοῦ σώματος, ὅλον ἐσπιλωμένον, ἀλλ´ ὡς οἰκτίρμων κάθαρον, εὐσπλάγχνῳ σου ἐλέει.
Ἦχος πλ. β’ Τὰ πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν, ἐννοῶν ὁ τάλας, τρέμω τὴν φοβερὰν ἡμέραν τῆς κρίσεως, ἀλλὰ θαρρῶν εἰς τὸ ἔλεος τῆς εὐσπλαγχνίας σου, ὡς ὁ Δαυΐδ βοῶ σοι. Ἐλέησόν με ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα σου ἔλεος.
(Μουσικά κείμενα ὑπὸ τοῦ Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου τῆς Μ.τ.Χ.Ἐ. Θρασυβούλου Στανίτσα).
-------------------ο-------------------
Σημ. 3η Απάνθισμα Χερουβικών και Λειτουργικών Ιω. Παλάση - Φώτιος Γιαννακάκης (δωρεάν ηλεκτρ. διάθεση κειμένων και ηχογραφήσεων).
Α.Κ.Κ.
