Εισήγηση Αλέξη Κατεφίδη για τον "Καπνό & προσφυγιά"

 

 Ολοκληρώθηκε με την Εσπερίδα του Σαββάτου 28 Δεκεμβρίου2024 στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου, το πρόγραμμα της «Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας» (Ι.Α.Ε.Δ.Σ.Ε), με έδρα το Αγρίνιο.

Το θέμα της Εσπερίδας ήταν «Καπνός και Προσφυγιά: Η σημασία τους στη Διαμόρφωση του Οικονομικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος της Αιτωλοακαρνανίας».

 -------------------ο---------------------

Εσπερίδα της  Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας με θέμα «Καπνός και προσφυγιά»,   Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2024, αίθουσα εκδηλώσεων της Κοινότητας Αγίου Κωνσταντίνου του Δήμου Αγρινίου

Ομιλία του Αλεξίου Γ. Κατεφίδη, τέως εκπαιδευτικού στο Ελληνικό Γυμνάσιο & Λύκειο   Νυρεμβέργης.

Με θέμα: “Οφρύνειον Δαρδανελλίων 1914- Αγρίνιον Τριχωνίδος 1944”

(Aφήγηση ζωής, πολέμου, διωγμού και προσφυγιάς, μεσοπόλεμου κατοχής και θανάτου)

Το Οφρύνειον, ευρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Μικράς Ασίας, πάνω  στο πορθμό, πέρασμα του Αιγαίου προς την θάλασσα της Προποντίδας  και τον Βόσπορο. Ο πορθμός αυτός γνωστός και ως στενά των  Δαρδανελλίων ή Ελλήσποντος, χωρίζει τις  δύο ηπείρους την Ευρώπη και την Ασία. Το  όνομα «Δαρδανέλλια» οφείλεται στη αρχαία πόλη Δάρδανος που είχε κτισθεί στην ασιατική ακτή στο μέσο περίπου του πορθμού. Σήμερα ο πορθμός είναι γνωστός με τη τούρκικη ονομασία Τσανάκκαλε, που προέρχεται  από τα  κάστρα της περιοχής Τσανάκ Καλεσί, δηλαδή «Φρούρια των Τσανακίων».  Τσανάκια  ή τσανάκες ονομάζονται  τα πήλινα με την χαρακτηριστική υαλώδη επιφάνεια που παράγονται στην περιοχή.

Η περιοχή αυτή είναι  γνωστή από τον Τρωϊκό πόλεμο και την Ιλιάδα του Ομήρου. Αργότερα δε ευρύτερα, ως Μυσία, και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους ως Οψίκιον.Το Οφρύνειον αναφέρεται στην Κύρου  Ανάβαση του Ξενοφώντα, όπως και στην ιστορική απόδειξη του Ηρόδοτου. Σύμφωνα δε με τον Στράβωνα, …”το μέν ‘Εκτορος μνήμα εν Οφρυνίω εστί, της Τρωάδος τόπω υψηλώ”…

 

 Όντως από το ύψωμα της κωμόπολης  του σημερινού Οφρυνείου φαίνονται, αμφιθεατρικά,  το Τρωϊκό πεδίο, τα Δαρδανέλλια, η Λάμψακος, η Καλλίπολις, τα νησιά του βορείου Αιγαίου ακόμη και ο Άθως στην χερσόνησο του Αγίου όρους.

Σήμερα στα Τουρκικά ονομάζεται  Ερένκιοϊ, γνωστό και ως  Ρένκιοϊ,που είναι και αυτό μια παραφθορά του αρχικού ονόματος

Οφρύνειον<Οφρέν<Ερέν+κιοϊ=χωριό. Επίσης σε Οθωμανικούς χάρτες συναντάται και με τον λογότυπο Γκιαούρκιοϊ, χωριό απίστων δηλαδή, μιας και κατοικούνταν αποκλειστικά και μόνο από  Έλληνες. Στις αρχές του 20^ου αιώνα οι κάτοικοί του  ήταν  5000 Έλληνες(1500 οικογένειες). Τούρκοι ήταν μόνον ο τοπικός διοικητής, μουδούρης, και αυτός Τουρκοκρητικός, ένας τσαούσης (λοχίας) και 3 ζανταρμάδες (χωροφύλακες). 

Από το επίνειό του, το λιμάνι στην τοποθεσία  Καραντίνα ή Γκιουζέλγιαλί  σήμερα, γίνονταν εξαγωγές εμπορευμάτων, όπως  βελανιδιών, βαφικών υλών, βαμβακιού,  οίνου και καπνών. Η περιοχή γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη ειδικά την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου (1853-56)…”Πολλοί κέρδη εκτήσαντο μεγάλα, φέροντες εις Κριμαίαν οίνον, πνευματώδη ποτά, καπνόν και άλλα τοις στρατιώταις αρεστά”…αναφέρει ο Νικολαΐδης στην Ιλιάδος στρατηγική διασκευή και τοπογραφία στα 1883. Στο Οφρύνειο είχε αρχοντικό ο Βρεττανός Πρόξενος των Δαρδανελλίων και αυτοδίδακτος αρχαιολόγος Frank Calvert όπου διέμενε και ο Ερρίκος Σλήμαν, κατά την διάρκεια των ανασκαφών του στο Τρωϊκό πεδίο.

  Το κλίμα του  ήταν  υγιεινότατο, μιας και ήταν  περιτριγυρισμένο από θεόρατες βελανιδιές, πευκώνες και εκτάσεις με αμπέλια. Επίσης είχε αξιόλογη κτηνοτροφία και δύο αλευρόμυλους. 

.