Φωτιά στον Ορεινό Βάλτο-4η μέρα κοπιαστικής κατάσβεσης

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Η φωτιά που ξέσπασε στον Ορεινό Βάλτο πριν τέσσερες ημέρες, (28^η Οκτωβρίου) εξακολουθεί να απασχολεί επίγεια τμήματα πυροσβεστών του Δήμου Αμφιλοχίας και Αγρινίου.

Το μέρος της πυρκαγιάς είναι στην κορυφή της ράχης που από την Καλάνα κατεβαίνει νότια και τελειώνει στο «Βουλτσόρεμα», που κατεβαίνει από την Πετρώνα και ενώνεται στην κοιλάδα της Γέφυρας Βέργας με τον ποταμό Ίναχο. Είναι η ράχη απέναντι από τον δρόμο που πάει παράλληλα στην διαδρομή μέχρι το Νέο Χαλκιόπουλο.

Κάηκε έκταση-με δική μου εκτίμηση-270 περίπου στρεμμάτων, τα 2/3 ανήκουν στην Κοινότητα Πετρώνας και το 1/3 στην Κοινότητα Χαλκιοπούλων.

Το πρώτο 24ωρο δεκάδες πυροσβέστες με πολλά οχήματα και την βοήθεια πυροσβεστικών αεροπλάνων έθεσαν υπό έλεγχο την πυρκαγιά. Εξακολουθούν όμως να παραμένουν στην περιοχή εργαζόμενοι για απόλυτη καταστολή κάθε πιθανότητας αναζωπύρωσης.

Το ιδιόμορφο της περιοχής όπου εκδηλώθηκε η φωτιά, χωρίς δασικούς δρόμους, χωρίς «ορατά» μονοπάτια και με πυκνή βλάστηση, έκανε πολύ δύσκολο το έργο των πυροσβεστών.

Μόλις έγινε αντιληπτή η φωτιά στην κορυφή της ράχης, αμέσως η πυροσβεστική υπηρεσία του Δήμου Αμφιλοχίας και ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος κύριος Νικόλαος Νίκας ανταποκρίθηκαν καταφθάνοντας επιτόπου. Οι υπεύθυνοι Αξιωματικοί αναζήτησαν δρόμο για να προσεγγίσουν. Δυστυχώς δεν υπάρχει οδική πρόσβαση πάνω στην μοναδική αυτή ράχη που-ακόμα-δεν έχει «δρομάκια».

Ο Πετρωνιώτης κτηνοτρόφος Δημήτριος Ν. Γεροδήμος που έχει στάνη σε 500 μέτρα από το καιγόμενο μέρος, οδήγησε τους Πυροσβέστες από μονοπάτι στην κορυφή του λόφου.

Εκτιμώντας το μέγεθος της πυρκαγιάς, το δύσβατο της περιοχής και τους δυνατούς ανέμους που φυσούσαν την Παρασκευή το μεσημέρι, (28^η Οκτ.) ζητήθηκε η επέμβαση πυροσβεστικών αεροπλάνων.

Σε λίγο κατέφθασαν δύο αεροπλάνα και έκαναν επανειλημμένες καλο- στοχευμένες ρίψεις νερού. Πρόλαβαν στο παρά πέντε την επέκταση της φωτιάς, προς τον νότο, σε συστάδα αιωνόβιων βελανιδιών που βρίσκονται σε οροπέδιο στον λόφο και σε μεγάλη λαγκαδιά, πολύ πυκνής βλάστησης, που κατεβαίνει μέχρι την κοιλάδα της Βέργας.

Έγιναν σκέψεις να έρθουν άμεσα χωματουργικά μηχανήματα για διάνοιξη δρόμου ώστε να μεταβούν εκεί πυροσβεστικά αυτοκίνητα. Η μορφολογία του εδάφους, οι λαγκαδιές και γκρεμοί δεν επιτρέπουν σε απλά μηχανήματα να εκτελέσουν τέτοιο έργο. Απαιτούνται ερπυστριοφόρα μηχανήματα και για αυτά απαιτείται πολυήμερος προγραμματισμός και εργασία.

Τα πολλά πυροσβεστικά αυτοκίνητα που ήρθαν στην περιοχή της Γέφυρας Βέργας δεν είχαν τρόπο άμεσης προσέγγισης και παρέμειναν σε επιφυλακή.

Ξεκίνησε η κατάσβεση με πεζοπόρα τμήματα πυροσβεστών που προσέγγισαν το σημείο πυρκαγιάς. Συγχρόνως άλλοι πυροσβέστες διάνοιξαν με εργαλεία τον δρόμο, που από την ασφαλτοστρωμένη οδό Γέφυρας Βέργας-Πετρώνα, οδηγεί στην περιοχή «Πάλκα». Εκεί βρίσκεται η στάνη του κτηνοτρόφου Γεωργίου Κ. Μακρή, σε μόλις 300 μέτρα απόσταση από την φωτιά. Στον δύσκολο αυτό στενό χωματόδρομο μήκους 800 μέτρων πέρασαν πέντε μεγάλα πυροσβεστικά οχήματα και έφθασαν στην τοποθεσία «Πάλκα».

Εκεί «επιτάξανε» το χωράφι του Κώστα Ν. Γεροδήμου και «στρατοπέδευσαν». (Η εν εξελίξει πυρκαγιά βρισκόταν ψηλά πάνω από το χωράφι). Αμέσως ξεδίπλωσαν μάνικες και άρχισαν να τις κουβαλάνε στην πλάτη μέσα από την παρακείμενη απότομη λαγκαδιά στον ανήφορο προς την κορυφή της ράχης που έκαιγε η φωτιά. Συνολικά άπλωσαν πάνω από 50 μάνικες των 25 μέτρων διαμέτρου 25 χιλιοστών, μεγάλης αντοχής σε πίεση. Τις σύνδεσαν με τις αντλίες των πυροσβεστικών οχημάτων που το κάθε ένα έχει δεξαμενή 4,5 τόνους. (χρησιμοποιούν τους 4 τόνους νερού για κατάσβεση και τον μισό τόνο για την οπισθοχώρηση του αυτοκινήτου μέσα από φλεγόμενη περιοχή, ραντίζοντας το όχημα εξωτερικά με το ειδικό σύστημα κατάσβεσης που διαθέτει-sprinkler). Σε κάθε αλλαγή δεξαμενής όταν ξεκινούν την αντλία της ανεβάζουν με προσοχή στροφές και παρακολουθούν όλες τις ενδείξεις πιέσεως.

(Οι αντλίες εργάζονται με πίεση 17 Bar, στους τροχούς επιβατικών αυτοκινήτων η συνήθης πίεση είναι στα 2 bar, περίπου).

Τα αυτοκίνητα με τις δυνατές αντλίες τους δεν μπορούσαν να στείλουν το νερό ψηλά στον λόφο-υψομετρική διαφορά 200 και μέτρα-και έτσι χρησιμοποίησαν ενδιάμεσες αντλίες. Τρεις τον αριθμό που οι πυροσβέστες τις κουβάλησαν και τις σύνδεσαν ενδιάμεσα των μανικών ώστε η πίεση του νερού να φθάσει στην κορυφή της ράχης.

Εκεί για τρεις μέρες οι πυροσβέστες σε 24ωρες βάρδιες καταβρέχουν το καμένο τοπίο, από ρίζα σε ρίζα τους καμένους θάμνους και τα δένδρα. Δουλειά κουραστική μέσα από καπνισμένη ατμόσφαιρα που δυσκολεύει την αναπνοή, ενώ βαδίζουν μέσα σε αναμμένα κάρβουνα και καυτή στάχτη…Το φυτόχωμα στα πλατώματα του οροπεδίου καίει σε βάθος και αυτό καθυστερεί την ολοσχερή πυρόσβεση.

Κάτω στα οχήματα οι έμπειροι οδηγοί και χειριστές μηχανημάτων, τοποθέτησαν μία αντλία στο ποτάμι ‘Ιναχο και τροφοδοτούν τις δεξαμενές των αυτοκινήτων, ενώ συγχρόνως έχουν ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τους πεζούς πυροσβέστες μέσω ασυρμάτων. (walkie-talkies). Ελέγχουν τις πιέσεις των αντλιών και την καλή τους λειτουργία. Ανταποκρίνονται άμεσα στα αιτήματα των μάχιμων της «πρώτης γραμμής» και τους ανεφοδιάζουν με ότι χρειαστούν. Στις δύο ώρες που παρακολούθησα τις εργασίες τους, χρειάστηκαν δύο φορές βοήθεια. Την πρώτη ζήτησαν δύο μάνικες για να προσεγγίσουν απομακρυσμένα σημεία. Αμέσως πριν ολοκληρωθεί η συνομιλία ο πυροσβέστης Μάκης από την Πυροσβεστική Μεσολογγίου πήρε δυο μάνικες και ανέβηκε το κακοτράχαλο μονοπάτι μέσα στην λαγκαδιά σαν 20χρονος λοκατζής! Την δεύτερη φορά κόπηκε το νερό εκεί ψηλά, λόγω σπασμένης μάνικας. Άμεσα χωρίς περιττές κουβέντες, ακούγοντας ο πυροσβέστης Ηλίας της Πυροσβεστικής Πάτρας τι έγινε, πήρε μια μάνικα και έτρεξε στον ανήφορο, να βρει το σημείο και να την αντικαταστήσει. Συγχρόνως ο χειριστής Σταύρος σταμάτησε την αντλία ώστε ο Ηλίας να μπορέσει να ξεσυνδέσει την σπασμένη.

Οι πυροσβέστες πετυχαίνουν τα σωτήρια επιτεύγματά τους στις κατασβέσεις πυρκαγιών συνεργαζόμενοι χωρίς πολλά λόγια-άλλωστε δεν το επιτρέπει αυτό και ο αποπνικτικός χώρος που εργάζονται. Εκπαιδεύονται στις μεθόδους εξάλειψης της φωτιάς και διάσωσης ανθρώπινης ζωής-και όχι μόνο-και μπαίνουν μπροστά στην μάχη με τον τόσο επικίνδυνο εχθρό. Και όχι μόνο στις φωτιές, είναι αυτοί που βγάζουν το φίδι από την κούνια του μωρού, τους βαριά τραυματίες και νεκρούς από τα πολλά τροχαία που έχομε, που κανείς άλλος δεν τους πλησιάζει παρά μόνο οι πυροσβέστες. Πολλές φορές θυσιάζονται για να σώσουν ανθρώπους και σπίτια μη υπολογίζοντας τον κίνδυνο για την ίδια τους την ζωή…Και δυστυχώς η κοινωνία μας δεν τους «πολυθυμάται», μέχρι την στιγμή που η φωτιά φθάνει «προ των πυλών»…

Η εκτιμώμενη περιοχή που γλύτωσε από άμεσο κίνδυνο, το δάσος βελανιδιών, είναι περίπου 120 στρέμματα. Φυσικά θα καιγόταν ακόμα πολύ περισσότερο μέρος αν δεν προλαμβανόταν. Ας μην ξεχνάμε ότι το 1988 κάηκε περιοχή τριών χιλιάδων στρεμμάτων στην Πετρώνα και Μαλεσιάδα… (1,5 χιλιόμετρα πιο πέρα από την τωρινή φωτιά).

Θυμάμαι ότι στην ίδια τοποθεσία που ξέσπασε η φωτιά πριν 4 μέρες, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάηκε η μισή έκταση από ότι τώρα. Τότε δεν υπήρχε πυροσβεστική υπηρεσία για να την σβήσει. Ευτυχώς έσβησε από μόνη της. Βλέποντας τον καπνό κατέφθασε με τα πόδια από το σπίτι του στην Ποδογορά ο νέο-προσληφθείς στο Δασαρχείο Αμφιλοχίας «Δασικός» αείμνηστος Νώντας Θώδης. Ανέβηκε στην ράχη και γύρισε…κατάμαυρος από τα αποκαΐδια…Ανακάλυψε τον «εμπρηστή» Χ.Γ. αλλά του την «χάρισε» μια και τον βρήκε με εγκαύματα στα χέρια και στα πόδια που έπαθε στην προσπάθειά του να σβήσει την φωτιά, που επεκτάθηκε από αυτή που άναψε ένα κρύο πρωϊνό του Οκτώβρη πριν 60 χρόνια, εκεί που βοσκούσε τα γίδια του…

Ευχόμαστε αυτή να είναι η τελευταία φωτιά για φέτος, προβλέπονται βροχές σε λίγες μέρες. Και έτσι το παραδόξως παρατεταμένο ζεστό φθινόπωρο θα πάρει τέλος.

Ευχαριστούμε οι κάτοικοι της περιοχής του Ορεινού Βάλτου τους πυροσβέστες των τοπικών σταθμών Εμπεσού και Χαλκιοπούλων και όλους όσους ήρθαν και βοήθησαν από την Πάτρα το Μεσολόγγι το Αγρίνιο και την Αμφιλοχία, καθώς και τους πιλότους των αεροπλάνων.