Μακρύνεια 2022-Αφιέρωμα στο Γυμνάσιο Γαβαλούς
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Γιορτάστηκε με την συμμετοχή εκατοντάδων κατοίκων και επισκεπτών στην Γαβαλού Μακρυνείας-Δήμου Αγρινίου η ετήσια εκδήλωση «Μακρύνεια 2022». Οι πενθήμερες Πολιτιστικές εκδηλώσεις (7 έως 11 Σεπτεμβρίου) είναι αφιερωμένες στο Γυμνάσιο Γαβαλούς που επί έναν σχεδόν αιώνα είναι ο φάρος εκπαίδευσης για μια μεγάλη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον «Προοδευτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Αρχαιοφίλων Γαβαλούς, (Π.Ε.Σ.Α.Γ.) και την Τοπική Κοινότητα Γαβαλούς. Συνδιοργανωτές ήταν ο Δήμος Αγρινίου, το Γυμνάσιο Γαβαλούς και ο Σύλλογος Γυναικών Μακρυνείας.
Την Πέμπτη το βράδυ-8η Σεπτεμβρίου-έγινε η Κεντρική Εκδήλωση στο γεμάτο από κόσμο προαύλιο του Γυμνασίου. Το πρόγραμμα περιείχε ομιλίες εξαίρετων εκπαιδευτικών, βραβεύσεις αποφοίτων μαθητών (λυκείου) που εισήχθησαν στα Πανεπιστήμια και πλούσιο μουσικό και χορευτικό πρόγραμμα. Συμμετείχαν χορευτικά του τοπικού Συλλόγου (ΠΕΣΑΓ) και του Δήμου Αγρινίου.
Συντονίστρια στην πετυχημένη εκδήλωση ήταν η Φιλόλογος κυρία Αναστασία Ξουργιά. Την εξαιρετική μουσική και τον ήχο των μικροφώνων συντόνισε ο γνωστός τεχνικός κύριος Σωτήριος Μεραντζής (Σώτος).
Η κυρία Ξουργιά καλωσόρισε τους επισκέπτες εκ μέρους των οργανωτών και μίλησε για την Θρησκευτική εορτή «Γενέσιο της Θεοτόκου ή Γενέθλιο της Θεοτόκου» που εορτάζεται στην Ιερά Μονή Κατερινούς. Αναφέρθηκε στο ιστορικό του Μοναστηριού που κτίστηκε πάνω σε παλιότερο ναό του 1770, και αρχειακά είναι ακόμα πιο παλιός.
Η σκαλισμένη επιγραφή σε πέτρα πάνω από την βόρεια πόρτα του Ναού γράφει: «1770 Ιανουαρίου 30 ανηγέρθη ο Πάνσεπτος και Θείος Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου διά συνδρομής και εξόδου του Πανοσιοτάτου Αγίου Καθηγουμένου Κυρίου Παΐσιου, Ιερομονάχου Καλλίνικου και των αδελφών ιερομονάχων». Άλλη επιγραφή υπήρχε στην δυτική πρόσοψη του Ναού με τις λέξεις: «Γέννησις της Θεοτόκου 1769». Το παλιό καθολικό ήταν τρίκλινη πέτρινη Βασιλική. Το καινούργιο είναι τρίκλινη επίσης, τσιμεντένια βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο. Εκεί έγινε η μύηση και ορκωμοσία του Αγωνιστή Δημήτρη Μακρή στην Φιλική Εταιρεία το 1819. Οι Βαυαροί το διέλυσαν το 1833-35 αλλά ένα χρόνο αργότερα ξαναλειτούργησε. Η Μονή Κατερινούς πρόσφερε πολλές υπηρεσίες στον απελευθερωτικό αγώνα και στην εκπαίδευση στα γράμματα πολλών παιδιών της περιοχής όταν δεν υπήρχαν σχολεία. Το στολίδι της μονής είναι η εικόνα της Ένθρονης Παναγίας που φιλοτέχνησε ο ξακουστός στην εποχή του αγιογράφος Ιωάννης Ζωγράφος από το Μποτίνο, (Άκρες-Λιθοβούνι) φέρει επιγραφή 26 Μαρτίου 1865. Η συντονίστρια αναφέρθηκε σε πολλές ακόμα προσφορές του Μοναστηριού, όπως την δωρεά των οικοπέδων να κτιστούν το Γυμνάσιο της Γαβαλούς, το νοσοκομείο, το Ειρηνοδικείο, η Αστυνομία και ο Συνεταιρισμός. Πολλά κτήματα δωρίστηκαν σε ακτήμονες κατοίκους. Το Μοναστήρι στάθηκε στο πλευρό όλων των κατατρεγμένων σε εποχές δύσκολες. Στήριξε Θρησκευτικά, ηθικά και υλικά πολλούς κατοίκους της Μακρυνείας. Περιέθαλψε αρρώστους και τραυματίες, αδικημένους και κατατρεγμένους κατά την διάρκεια της κατοχής και ειδικά μετά την εισβολή των Γερμανών τον Αύγουστο του 1944. Κάθε χρόνο στις 8 Σεπτέμβρη που γιορτάζει η Μονή, αρχίζει παράλληλα και η εβδομαδιαία εμποροπανήγυρη στην Γαβαλού-επισήμως από το 1905-καθώς και οι Εκδηλώσεις από την Κοινότητα και τον Πολιτιστικό σύλλογο ΠΕΣΑΓ.
Η κυρία Ξουργιά κάλεσε στο βήμα των ομιλητών τον Αντιδήμαρχο Αθλητισμού, Πολιτισμού, Διεύθυνσης Παιδείας του Δήμου Αγρινίου κύριο Χρήστο Ζαρκαβέλη. Ο Αντιδήμαρχος συνεχάρη τον Πολιτιστικό Σύλλογο, τον Πρόεδρο της Κοινότητας και όλους όσους συνέβαλαν για την όμορφη αυτή εκδήλωση, σ’ αυτόν τον όμορφο χώρο του Γυμνασίου Γαβαλούς. Συνεχάρη ιδιαιτέρως τον Διευθυντή του Γυμνασίου τον κύριο Βασίλειο Δανιά για την εκπληκτική δουλειά και τις πρόσφατες δράσεις πού μαζί με την ομάδα του έφερε εις πέρας το σχολείο. Αναφέρθηκε στα επιτεύγματα όπως την καταγραφή της ιστορίας των δρόμων του Αγρινίου, την επίσκεψη στο «Ζωγράφειο Σχολείο» στην Κωνσταντινούπολη και την συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Ευχαρίστησε για την πρόσκληση και ευχήθηκε καλή επιτυχία.
Στην συνέχεια χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος της Κοινότητας Γαβαλούς κύριος Ανδρέας Γούλας. Ευχαρίστησε όλους που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και βρίσκονται στην εκδήλωση. Ευχαρίστησε τον Δήμο Αγρινίου που είναι αρωγός σε κάθε εκδήλωση, ενημέρωσε για το πρόγραμμα των εκδηλώσεων των επόμενων ημερών. Ευχαρίστησε και αυτός τον Διευθυντή κύριο Δανιά, καθώς και τον Αντιδήμαρχο κύριο Ζαρκαβέλη ο οποίος φροντίζει να γίνουν σύντομα οι εργασίες στο προαύλιο του γυμνασίου καθώς και η κατασκευή ενός γηπέδου μπάσκετ και δύο βόλεϊ. (η υπόσχεση πραγματοποιήθηκε άμεσα, την επόμενη ημέρα ξεκίνησαν οι εργασίες).
Ακολούθως στο βήμα ανέβηκε ο κύριος Κωνσταντίνος Νάκος, Υπεύθυνος Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου (Σ.Ε.Ε.) Δυτικής Ελλάδας, Περιφερειακό Κέντρο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ) Δυτικής Ελλάδας με έδρα την Πάτρα και παιδαγωγικά υπεύθυνος του γυμνασίου Γαβαλούς. Η ομιλία του είχε θέμα: «Η εκπαιδευτική, κοινωνική και πολιτιστική προσφορά του Γυμνασίου Γαβαλούς στην ευρύτερη περιοχή της Μακρυνείας».
Ξεκίνησε την ομιλία του καλησπερίζοντας και ευχόμενος Χρόνια Πολλά σε όλους τους παραβρισκόμενους στον χώρο. Βρισκόμαστε-είπε-κάτω από την σκέπη του Ιστορικού Μοναστηριού της Κατερινούς και συμμετέχομε στην εκδήλωση προς τιμήν του Γυμνασίου, του Ιστορικού αυτού κτηρίου που έχει γύρω στα εκατό χρόνια παρουσίας. Αλλά και πριν την ίδρυσή του το 1924 υπήρχε εκπαίδευση σε όλη την Ελλάδα και στην «Ηρωιτόπο» και «Αγιοτόπο» περιοχή της Μακρυνείας. Αναφέρθηκε εν τάχει στην περίοδο πριν την ίδρυση του Γυμνασίου.
«Ένα από τα πρώτα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Αρχές του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους είναι αυτό της μόρφωσης του λαού. Ενδεικτικό είναι το κείμενο που κατέθεσε ο Καποδίστριας και το οποίο ψηφίστηκε από τη Δ΄ Εθνοσυνέλευση στο Άργος».
Συνέχισε για αλλαγές στην οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος επί Βασιλείας του Όθωνα-Ελληνικό Σχολείο, Σχολαρχείο όπως επικράτησε να λέγεται. Μίλησε για την σχέση της Μακρυνείας με την Ευρυτανία, οι εποχιακές μετακινήσεις των τσελιγκάτων έφερνε επιπλέον μαθητές στα σχολεία. Αναφέρθηκε και στα προαιώνια μονοπάτια του Αράκυνθου που ακολουθούσαν τα φορτωμένα με αλάτι αλογομούλαρα από το Μεσολόγγι στην ενδοχώρα για τις ανάγκες της κτηνοτροφίας. Και τα οποία ακολούθησαν οι Εξοδίτες το 1826 περνώντας από τα χωριά της Μακρυνείας.
Αναφέρθηκε ο κύριος Νάκος στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα στο εκπαιδευτικό σύστημα από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους έως το 1964.
Σαν εκπρόσωπος του Περιφερειακό Κέντρο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ) Δυτικής Ελλάδας με έδρα την Πάτρα συνεχάρη και ευχαρίστησε την σχολική κοινότητα του Γυμνασίου Γαβαλούς, τον διευθυντή, τους συναδέλφους του συλλόγου διδασκόντων, τον Σύλλογο Κηδεμόνων και όλους όσους συ παρίστανται σε αυτή την προσπάθεια γιατί πράγματι αποτελεί μια παράδοση όσον αφορά τον Πολιτισμό. Μέσα από τις δράσεις του Γυμνασίου θα αναδειχθεί μία πολιτιστική και πολιτισμική προσφορά. Δράσεις που έγιναν μέσα από τα προγράμματα Erasmus και επισκέψεις που έγιναν στην Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη. Πρέπει, κατέληξε, να είμαστε υπερήφανοι σαν κάτοικοι της περιοχής, της ευρύτερης περιοχής, ιδιαίτερα οι Μακρύνειοι πρέπει να στηρίζουν το σχολείο αυτό και την Σχολική Κοινότητα, γιατί πράγματι είναι ένα κόσμημα για την περιοχή για εκατό χρόνια. Συνεχάρη όλους για την παρουσία τους. Ο ομιλητής χειροκροτήθηκε από τους επισκέπτες. Και να σημειώσομε εδώ ότι ήταν απολύτως κατανοητός, χάρις στην σωστή άρθρωση, ευκρίνεια και εκφραστικότητα της φωνής του, απόρροια της πολυετούς διδακτικής εμπειρίας του. (Οι τροποποιήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος της Χώρας μας ακολουθούν στο τέλος του κειμένου).
Επόμενος και τελευταίος ομιλητής ο Διευθυντής του Γυμνασίου Γαβαλούς καθηγητής κύριος Βασίλειος Δανιάς με θέμα: «Ένα σχολείο…Μία ιστορία», Γυμνάσιο Γαβαλούς.
Ο κ. Δανιάς μετά τον σύντομο χαιρετισμό του ξεκίνησε την περιγραφή της Ιστορίας των 98 χρόνων της λειτουργίας του Γυμνασίου. Μέχρι να γίνει, όσα παιδιά αποφοιτούσαν από το Δημοτικό και θέλανε να συνεχίσουν σπουδές, έπρεπε να πάνε στο Μεσολόγγι για να συνεχίσουν.
Η Ιερά Μονή Κατερινούς δώρισε το οικόπεδο και φημισμένοι μάστορες πέτρας ήρθαν από την Πυρσόγιαννη της Ηπείρου. Οι κάτοικοι της περιοχής βοήθησαν με τα μεταφορικά τους ζώα στην μεταφορά υλικών. Τα πρώτα χρόνια στο ισόγειο στεγάστηκε το Δημοτικό Σχολείο και στον πάνω όροφο το γυμνάσιο. Τον Απρίλιο του 1944 μετατράπηκε σε νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού. Περιέθαλψε πολλούς ασθενείς και τραυματίες. Μετά την απελευθέρωση επανήλθε στην κανονική λειτουργία του. Ο κ. Δανίας πρόβαλλε σε οθόνη κείμενο και φωτογραφίες, (power point) ενώ συγχρόνως επεξηγούσε τα προβαλλόμενα θέματα.
Αναφέρθηκε στις δράσεις του Γυμνασίου και τις βραβεύσεις του, στην συμμετοχή του στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Erasmus+KA2», στις ημερίδες που διοργάνωσε. Χαρακτήρισε κορυφαία την διαδικτυακή ημερίδα για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση με 160 συμμετοχές από όλη την Ελλάδα. Το Γυμνάσιο διοργάνωσε πάνω από 30 πολιτιστικά προγράμματα τα τελευταία χρόνια μετά το 2015.
Δύο πολύ σπουδαία από αυτά έγιναν μέσα στο 2022, το πρώτο με θέμα: «Από την Ίμβρο στην Πόλη» όπου από τις 7 έως τις 10 Μαΐου, 20 μαθητές, οι καθηγητές τους και κηδεμόνες επισκέφθηκαν το Ζωγράφειο Σχολείο στην Κωνσταντινούπολη και τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Κλείνοντας ο κύριος Δανιάς έκανε μία θλιβερή πρόβλεψη για το μέλλον του Γυμνασίου…Οι αριθμοί των μαθητών χρόνο με τον χρόνο μικραίνουν…Ενώ το 1976 είχε 301 μαθητές, το 2022 έχει μόνο 66…
Και στην τελευταία εικόνα που πρόβαλε εκφράζει όλη του την αγωνία, που είναι και όλων των κατοίκων ,όχι μόνο της Γαβαλούς αλλά όλης της Ελλάδας :
2023-2024 αριθμός μαθητών : ;;;;;;;;;;;;;;;
Ακολούθησαν βραβεύσεις σε όσους βοήθησαν, συνέδραμαν και παντοιοτρόπως συνέβαλαν στην εκδήλωση.
Ο Πολιτικός Μηχανικός κύριος Κωνσταντίνος Πατρώνης γνωστός για την φωτογραφική καταγραφή κτηρίων-και όχι μόνο-του Αγρινίου των περασμένων δεκαετιών που έφυγε για πάντα, χάρισε δύο σπάνιες φωτογραφίες από το αρχείο του της δεκαετίας του 1930 στο Γυμνάσιο της Γαβαλούς.
Ήταν μια όμορφη φεγγαρόλουστη βραδιά σε ένα όμορφο περιβάλλον, μπροστά από ένα κτήριο που στις αίθουσές του έχουν μαθητεύσει χιλιάδες παιδιά τα τελευταία εκατό χρόνια. Ευχόμαστε να ανατραπεί η συρρίκνωση των μαθητών και στις επόμενες δεκαετίες στο προαύλιό του να αντηχούν στα διαλείμματα οι φωνές εκατοντάδων παιδιών!
Απόστολος Κων. Καρακώστας
Ιστορία της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης. (κείμενο του κ. Κων. Νάκου).
Η Εκπαίδευση έχει δύο κλάδους, το τριετές γυμνάσιο και το τριετές λύκειο. Η αντίστοιχη εκπαίδευση παλαιότερα λεγόταν Μέση και είχε ένα κλάδο, το οκτατάξιο γυμνάσιο που όμως είχε έξι τάξεις, αφού η πρώτη άρχιζε από την Τρίτη (Γ-Δ- Ε - ΣΤ- Ζ- Η).
Το Ελληνικό Σχολείο ανήκε στον πρώτο κύκλο της Μέσης Εκπαίδευσης και αντιστοιχούσε στις δυο ανώτερες τάξεις του σημερινού Δημοτικού Σχολείου και την Πρώτη του Γυμνασίου. Την ονομασία του την οφείλει στο γεγονός ότι είχε χαρακτήρα θεωρητικό, με περισσότερες ώρες διδασκαλίας του μαθήματος των Ελληνικών. Κύριος σκοπός των Ελληνικών Σχολείων ήταν να προετοιμάσουν τους μαθητές για τα Γυμνάσια και προς το σκοπό αυτό συμμορφώνονταν το αντικείμενο, η έκταση και ο τρόπος διδασκαλίας. Ακόμη ήθελαν να προσφέρουν κατάλληλη μόρφωση στα παιδιά, που δεν θα φοιτούσαν σε Γυμνάσια, αφού τελείωναν το Ελληνικό Σχολείο. Περισσότερο ήταν γνωστά με την ονομασία “Σχολαρχεία”. “Σχολαρχείο” όμως στην πραγματικότητα ονομαζόταν μόνο η τελευταία τάξη του, όπου δίδασκε ο Σχολάρχης.
Με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1929 από τον Αλ. Δελμούζο, επί κυβερνήσεως Βενιζέλου, διαμορφώνονται δύο εξαετείς κύκλοι σπουδών, στις μικρές κωμοπόλεις ιδρύονται διτάξια ημιγυμνάσια και κατώτερα επαγγελματικά σχολεία (γεωργικά, εμπορικά, βιομηχανικά, οικοκυρικά). Το 1930 ιδρύεται το Ανώτατον εκπαιδευτικόν συμβούλιον και στις 4 Ιουνίου 1930 ο Γ. Παπανδρέου, ως υπουργός παιδείας της κυβέρνησης Βενιζέλου, κλείνει δάνειο της Ελληνικής κυβέρνησης με Σουηδική εταιρία για τις ανάγκες της παιδείας. Με το δάνειο αυτό μέσα σε δύο χρόνια 1930-32 ανεγέρθηκαν 145 διδακτήρια και αποπερατώθηκαν άλλα 1375. Έτσι προστέθηκαν 7376 αίθουσες διδασκαλίας για τις οποίες δαπανήθηκαν 1476 εκατομμύρια προπολεμικές δραχμές.
Η δημιουργία του οκταταξίου και οι μετέπειτα αλλαγές
Η κυβέρνηση Μεταξά το 1937 τροποποιεί τους τύπους σχολείων της μεταρρύθμισης του Δελμούζου εισάγοντας το οκτατάξιο γυμνάσιο-λύκειο στο οποίο γράφονται οι μαθητές του Δημοτικού μετά την τετάρτη τάξη. Όσοι όμως δεν θέλουν να συνεχίσουν στη μέση εκπαίδευση υποχρεώνονται να συνεχίσουν για άλλα δύο χρόνια στο δημοτικό ώστε να ολοκληρώσουν εξαετή υποχρεωτική στοιχειώδη εκπαίδευση. Τα έξι πρώτα χρόνια απετέλεσαν το εξατάξιο Γυμνάσιο και ακολουθεί το διτάξιο Λύκειο. Το 1944, με τον κατοχικό νόμο 1468 της 27-2-1944 επανέρχεται το εξατάξιο γυμνάσιο. Με την απελευθέρωση για τις χρονιές 1945 έως 1950, γράφονται στο Γυμνάσιο 138.000, 143.000, 165.000, 174.000 και 183.000 μαθητές αντίστοιχα, που αντιστοιχούσαν σε λιγότερους από 4.000 εκπαιδευτικούς. Έτσι, μετά από την έντονη κίνηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών λειτουργών, δημιουργήθηκαν και πάλι σοβαρές ανησυχίες και το 1951, κατόπιν πρωτοβουλίας του Γ. Παπανδρέου, εκδόθηκε ο νόμος 1823 που προέβλεπε τον διαχωρισμό της μέσης παιδείας σε τριετές Γυμνάσιο και τριετές Λύκειο, το οποίο διαχωριζόταν σε φιλολογοϊστορικο Λύκειο και φυσικομαθηματικό Λύκειο.
Στο 1ο άρθρο αυτού του νόμου καθορίζεται ότι ο σκοπός της Μέσης εκπαίδευσης είναι “η διάπλασις χρηστών πολιτών εν τω πλαισίω των ιδεωδών του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού”, ο οποίος και αναγνωρίστηκε αυτούσιος στο σύνταγμα της 1ης Ιανουαρίου 1951 ότι είναι ο σκοπός της μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης. Ο νόμος αυτός δεν εφαρμόστηκε από την επελθούσα κυβέρνηση Παπάγου και το 1959 η κυβέρνηση Καραμανλή διατηρεί ενιαίο το Γυμνάσιο, αλλά μετά την 3η τάξη οι απόφοιτοι παίρνουν απολυτήριο που τους δίνει το δικαίωμα να εγγραφούν στις μέσες επαγγελματικές σχολές. Επίσης, κατά τα τρία τελευταία έτη το Γυμνάσιο διαχωρίζεται σε κλασσικό, πρακτικό και όχι μόνο. Κατά την διάρκεια της δικτατορίας, υλοποιήθηκε ο νόμος 1823 που προέβλεπε το σημερινό 3τάξιο γυμνάσιο και 3τάξιο λύκειο. Αργότερα, το Λύκειο διαχωρίστηκε σε 3τάξιο ενιαίο λύκειο(ΓΕΛ) για όσους μαθητές είχαν την δυνατότητα να συνεχίσουν κανονικά την εκπαίδευσή τους και το 3τάξιο τεχνικό λύκειο(ΕΠΑΛ) για όσους δεν είχαν δυνατότητες να ανταπεξέλθουν στην δευτερόβαθμια εκπαίδευση , μαθαίνοντας μέσω αυτού κάποια ειδίκευση.
Οι μεταρρυθμίσεις χρονολογικά:
1836. Με διάταγμα της 31ης Δεκεμβρίου 1836 ιδρύθηκαν ως σχολεία Μ.Ε. τα τριτάξια Ελληνικά Σχολεία και τα Τετρατάξια Γυμνάσια.
1919. Με διάταγμα της 19ης Αυγούστου 1919 και του νόμου 1067 τα σχολεία της Μ.Ε. των Νέων Χωρών διατηρήθηκαν όπως ήταν κατά την 21ην Αυγούστου του 1914 ,δηλαδή Εξατάξια Γυμνάσια, ενώ δεν έθιξε την υπάρχουσα κατάσταση και δημιουργία Ημιγυμνασίων, Παρθεναγωγείων και Αστικών Σχολείων που λειτούργησαν μέχρι το 1928-29.Το 1920 φοιτούσαν 75000 μαθητές στα γυμνάσια, αποφοιτούσαν 5.500 και εισάγονταν στα πανεπιστήμια 2500.
1929. Με το νόμο 4373\1929 καταργείται το Τετρατάξιο Δημοτικό, Ελληνικό και Τετρατάξιο Γυμνάσιο και ιδρύονται το εξατάξιο Δημοτικό, Εξατάξιο Γυμνάσιο. Πρακτικό Λύκειο, Σχολές Μέσης Εκπαίδευσης, Ανώτερα Παρθεναγωγεία και Τριτάξια Αστικά Σχολεία Θηλέων. Γίνεται η κατάργηση 260 ημιγυμνασίων και ελληνικών σχολείων.
Τα γεωργικά γυμνάσια και κατώτερα ελληνικά γυμνάσια έμειναν ανενεργά και τα μαθηματικά-φυσιογνωστικά-κοσμογραφία ήταν το 20% των ωρών του προγράμματος. Ο ίδιος νόμος αναφέρεται στη δημιουργία και λειτουργία σχολικών κήπων-βιβλιοθηκών και εργαστηρίων. Για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα, στα γενικά αρχεία Καλαμάτας υπάρχουν πρακτικά και μαθητολόγια, για όλα τα σχολεία της Μεσσηνίας.
1933. Με το νόμο 5874\1933 δημιουργούνται τα Τριτάξια Αστικά Σχολεία και των 2 φύλων αντικαθιστώντας τα καταργούμενα Ημιγυμνάσια και Ανώτερα Παρθεναγωγεία.
1937. Με το νόμο770\1937 καταργούνται όλα τα προηγούμενα και ιδρύονται τα 8τάξια και 5τάξια Γυμνάσια, Πρακτικά Λύκεια και 5τάξια Αστικά Σχολεία. Στην πρώτη τάξη των σχολείων αυτών εγγράφονται κατόπιν εξετάσεων οι κάτοχοι ενδεικτικού τετάρτης τάξης δημοτικού. Με το νόμο 1800\1937 ιδρύονται τα 3τάξια Αστικά Σχολεία. Η δικτατορία Μεταξά με το νόμο 952\1937 δημιουργεί τον ΟΕΣΒ, και λειτουργεί το 4χρονο δημοτικό και το 8χρονο γυμνάσιο.
1939. Με το νόμο 1849\1939 δημιουργήθηκαν τα 6τάξια γυμνάσια και τα 2τάξια λύκεια
1944. Με το νόμο 1468\1944 καταργούνται τα 2τάξια λύκεια και αυτές οι δύο τάξεις προστίθενται στο εξαετές γυμνάσιο η 7η και 8η τάξη.
1951. Με το νόμο 1823\1951 θεσμοθετείται το Γυμνάσιο-Λύκειο και το 1952 λειτουργεί η Σχολή Παπαφλέσσα, στην Καλαμάτα.
1959. Με το νόμο 3981\1959, τα 8τάξια Γυμνάσια γίνονται 6τάξια και η οργάνωση της Τεχνικής και Επαγγελματικής εκπαίδευσης. Νόμος 3971\1959, περί τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, οργανώσεως της Μ.Ε. και διοικήσεως της παιδείας, με πολλές βασικές καινοτομίες και πολλά νέα τμήματα σπουδών.
1964. Με το νόμο 4379\1964 γίνεται η οργάνωση και διοίκηση της στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, και το 1965 γίνονται τα νομοσχέδια για την τεχνική εκπαίδευση και την ίδρυση πανεπιστημίων. 3χρονο γυμνάσιο 3χρονο λύκειο, Ακαδημαϊκό Απολυτήριο, καθιέρωση δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης με εμπνευστή τον Ευάγγελο Παπανούτσο. Ιδρύεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Με το νόμο 4379 εισάγεται το μάθημα της πατριδογνωσίας, στο δημοτικό σχολείο.
Κ.Ν.
