«Ιδομένεια» 2022 στον Εμπεσό Βάλτου-Τρίτη μέρα, Τετάρτη 17 Αυγούστου
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καραλώστας
Όπως κάθε χρόνο, επί αδιαλείπτως 39 χρόνια, έτσι και φέτος τον Αύγουστο, ο Σύλλογος Εμπεσιωτών στην Αθήνα «Άγιος Θωμάς» διοργάνωσε τριήμερο Πολιτιστικών εκδηλώσεις με μεγάλη επιτυχία στον Εμπεσό Ορεινού Βάλτου.
Μεγάλη η συμμετοχή των κατοίκων και των επισκεπτών από Αθήνα, Αγρίνιο, Αμφιλοχία και την γύρω περιοχή. Οι εκδηλώσεις έγιναν στο προαύλιο των Δημόσιων εκπαιδευτηρίων που με την μεγάλη του ευρυχωρία και σωστή διαμόρφωση προσφέρεται για κάθε είδους εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες.
Ο άνετος χώρος μπορεί να φιλοξενήσει από λιγοστούς έως και χιλιάδες επισκέπτες. Η ευρυχωρία του είναι ιδανική για την δύσκολη εποχή με την πανδημία που ακόμα κρατάει «γερά».
Ο Πρόεδρος του συλλόγου κύριος Βασίλειος Πατσαούρας και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, με την βοήθεια των δραστήριων εθελοντών, διοργάνωσαν τις τριήμερες εκδηλώσεις που στηρίζει η Κοινότητα Εμπεσού και έχει και την συμμετοχή και στήριξη του Δήμου Αμφιλοχίας.
Ο κύριος Πατσαούρας καλωσόρισε τους επισκέπτες στην Τρίτη βραδιά των εκδηλώσεων που συνεχίζονται ανελλιπώς από το 1984. (14-16 και 17 Αυγούστου). Πληροφόρησε με λίγα λόγια για το πρώτο μέρος της εκδήλωσης που ήταν αφιερωμένο στην επέτειο της Μικρασιατικής καταστροφής. Ανακοίνωσε την ομιλήτρια ιστορικό κυρία Σταυρούλα Μοσχοβίτη που η ομιλία της έχει θέμα: «Το 1922 ως τόπος μνήμης, καταστροφή του Ελληνισμού, προσφυγιά, Εθνικό τραύμα αλλά και αναπροσδιορισμός της Εθνικής Ταυτότητας μέσα από νέες αναγκαιότητες». Ευχαρίστησε την κυρία Μοσχοβίτη που η παρουσία της και συμμετοχή της στην εκδήλωση σαν κεντρικής ομιλήτριας για δεύτερη χρονιά είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά για τον Σύλλογο και το χωριό.
Τα δρώμενα των δυο πρώτων ημερών δεν είχα την τύχη να τα παρακολουθήσω. Οι διηγήσεις για τις δύο πρώτες μέρες, του Εμπεσιώτη παλιού μου φίλου και συμμαθητή στο γυμνάσιο Αρρένων Αγρινίου πριν 60 χρόνια Νίκου Μέρκου, και η παρότρυνσή του να μην χάσω την τελευταία βραδιά, μας έφεραν παρέα στο καταπληκτικό φινάλε των εκδηλώσεων.
Και το τελευταίο βράδυ στον Εμπεσό, (Ο Νίκος μετά την εκδήλωση που δεν ήθελε να χάσει με τίποτα, έφυγε για να την Αμερική όπου ζει τα τελευταία 48 χρόνια) θα μας μείνει αξέχαστο. Γιατί ξαναβρεθήκαμε μετά από 50 χρόνια και απολαύσαμε παρέα μία άψογα διοργανωμένη εκδήλωση που είχε ουσιαστική ιστορική γνώση, αλλά και κορυφαία μουσική ποιότητα στο δεύτερο μέρος της!
Η εκδήλωση περιλάμβανε στο πρώτο σκέλος της «Αφιέρωμα μνήμης στα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή, 1922-2022»
Κύρια ομιλήτρια της εκδήλωσης για την επέτειο αυτή, ήταν η Βαλτινή Ιστορικός κυρία Σταυρούλα Μοσχοβίτη.
Στην 40λεπτη διάλεξή της διαφώτισε και ανέλυσε τα ιστορικά, πολιτικά και στρατιωτικά συμβάντα, που επέφεραν την καταστροφή της Μικράς Ασίας και οδήγησαν στην προσφυγιά ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες. Ξεκίνησε με την πικρή παραδοχή ότι ηττηθήκαμε στον πόλεμο, όχι γιατί οι πρόγονοί μας δεν πολέμησαν ηρωικά στο μέτωπο, αλλά γιατί διχαστήκαμε σε αντικρουόμενες πολιτικές παρατάξεις. Ο στρατός μας έφθασε 90 μόλις χιλιόμετρα πριν την Άγκυρα, πολεμώντας για το μεγάλο όνειρο της «Ελλάδας των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». [i] Η δική μας διχόνοια για έναν κρίσιμο ολόκληρο χρόνο, έδωσε την ευκαιρία στους εχθρούς μας να οργανωθούν. Χάσαμε τον πόλεμο, χάσαμε τα εδάφη που για χιλιετίες ήταν Ελληνικά, και έχασαν την ζωή τους τα σπίτια τους και την περιουσία τους τόσοι πολλοί…
Η παραστατικότητα της διήγησης της κυρίας Μοσχοβίτη, καθήλωσε το ακροατήριο από τριακόσιους ανθρώπους, που πολλοί από αυτούς άκουσαν για πρώτη φορά ίσως στην ζωή τους τις μεγάλες και ανείπωτες ιστορικές πικρές αλήθειες. Η εμπεριστατωμένη και σε χρονολογική σειρά αφήγηση της, περιείχε πληθώρα πληροφοριών με δεκάδες ονόματα, τοποθεσίες, χρονολογίες, συγκρούσεις, διασκέψεις, συμβάσεις, πολιτικές ίντριγκες που όλα μαζί έφεραν έναν μεγάλο πόνο στις καρδιές όλων. Και όλοι όσοι ήταν τυχεροί και παρακολούθησαν την ομιλία της, βαθιά στο μυαλό τους σκέφθηκαν «ποτέ ξανά»! Γιατί η μεγάλη αλήθεια είναι ότι: «Λαοί που δεν γνωρίζουν την ιστορία τους δεν έχουν μέλλον».
Και αυτό για τον λαό τον δικό μας είναι σημαντικό και κρίσιμο, γιατί στην περιοχή μας καιροφυλαχτούν «σατραπίσκοι», όπως πολύ πετυχημένα η κυρία Μοσχοβίτη χρησιμοποίησε περιγραφικά την λέξη.
Όλοι οι παραβρισκόμενοι που παρακολούθησαν με κομμένη την ανάσα την από μνήμης ομιλία, θερμά την χειροκρότησαν!
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Εμπεσιωτών Βασίλης Πατσαούρας ευχαρίστησε την Ιστορικό κυρία Μοσχοβίτη, και ανακοίνωσε την συνέχεια της εκδήλωσης, που στο δεύτερο σκέλος της περιλάμβανε εξαιρετικής ποιότητας μουσικά ακούσματα, τραγούδια για την Μικρά Ασία και πλούσιο Λαϊκό και Δημοτικό πρόγραμμα. Ευχαρίστησε για την παρουσία τους όλους και ευχήθηκε καλή διασκέδαση.
Το Μουσικό σχήμα αποτελούσε πληθώρα καλλιτεχνών. Συγκεκριμένα ο Κώστας Μήτσιος στο λαούτο και μπουζούκι, ο Αντώνης Καλιούρης στο κλαρίνο, ο Βασίλης Αθανασιάς στο βιολί, ο Περικλής Κατσώτης στα κρουστά, ο Παναγιώτης Τσάκος στην κιθάρα, η Μαριάνθη Λιουδάκη στο τραγούδι και ακόμα οι Εμπεσιώτες καλλιτέχνες τραγουδιστές Κώστας Τηγάνης και Νικόλαος Παππάς.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν εκ μέρους του Δήμου Αμφιλοχίας ο αρμόδιος για τα Πολιτιστικά θέματα Αντιδήμαρχος κύριος Κωνσταντίνος Ριζογιάννης και ο Δημοτικός Σύμβουλος και πρώην Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κύριος Γεώργιος Ροΐδης. Ακόμα παραβρέθηκαν ο πρώην Δήμαρχος Ινάχου κύριος Αθανάσιος Τουρουνίδης, ο πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου Εμπεσιωτών κύριος Κωνσταντίνος Μέρκος, ο χοροδιδάσκαλος κύριος Νικόλαος Κασβίκης, πολλοί εκπαιδευτικοί και πάνω από 300 κάτοικοι και επισκέπτες.
Απόστολος Κων. Καρακώστας
[i] Σημείωση του γράφοντα. Ο Συνταγματάρχης Βλάσης Καραχρήστος από το διπλανό του Εμπεσού χωριό Χαλκιόπουλο, έλαβε μέρος στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο σε αναρίθμητες μάχες. Πολέμησε στην Ήπειρο-Αλβανία-Μακεδονία-θράκη και Μικρά Ασία. Εκεί έφθασε πολεμώντας 90 χιλιόμετρα από την Άγκυρα. Ήταν διοικητής στο 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων Μεσολογγίου, τα «δικά» του παιδιά. Στις 18 Αυγούστου 1921 πολεμούσε σκληρά του Τούρκους στην περιοχή του Καρακόγιου παρά τον Σαγγάριο ποταμό. Ο Καραχρήστος πάντα στην πρώτη γραμμή του 2/39 με εφ΄ όπλου λόγχη κατέλαβε τον οχυρωμένο λόφο, βορειανατολικά του χωριού Καρακόγιου. Ενισχυμένοι οι Τούρκοι με δύο Συντάγματα ανακατάλαβαν το ύψωμα. Στις 20 Αυγούστου νέα επίθεση του Βαλτινού Ήρωα. Αναγκάστηκε το Σύνταγμα σε οπισθοχώρηση. Αναδιοργάνωση του συνταγματάρχη Καραχρήστου σε νέα επίθεση.
Και ενώ οι σάλπιγγες παιάνιζαν το εμβατήριο «Προχωρείτε- προχωρείτε» οι Εύζωνοι με τις λόγχες εξόρμησαν. Έφθασαν και κατάλαβαν την κορυφή. Ο λόφος κατακόκκινος από το αίμα των νεκρών Τούρκων και Ελλήνων. Νέα αντεπίθεση των εχθρών, πήραν ξανά τον λόφο. Ο Καραχρήστος έκανε ανασύνταξη και ξαναεπιτέθηκε. Σώμα με σώμα, με κλωτσιές και γροθιές και με τα δόντια, Έλληνες και Τούρκοι συγκρούστηκαν ακόμα μια φορά. Το τίμημα πολύ βαρύ. Ο Βλάσης Καραχρήστος ανάμεσα στους στρατιώτες του έπεσε μαχόμενος. Ο λόφος καταλήφθηκε, η Γαλανόλευκη Σημαία στήθηκε χάρις στην θυσία του καθώς και 29 αξιωματικών και 534 στρατιωτών. Εκεί στον λόφο έγινε η ταφή των ένδοξων Ηρώων μας. Ένας Χαλκιοπουλίτης απόγονος των αγωνιστών Καραχρησταίων της Επανάστασης του Γένους του 1821, άφησε τα κόκκαλά του πολεμώντας για την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή, εκεί στα βάθη της Μικράς Ασίας. Τιμή και Δόξα στον Αθάνατο Ήρωα Βλάση Καραχρήστο. Η ζωή του και ο ένδοξος θάνατός του ας γίνει Ιστορικό παράδειγμα αντρειοσύνης και φιλοπατρίας για τις επόμενες γενιές.
Απόστολος Κων. Καρακώστας, Αύγουστος 2021
Πηγές:
• ΔΙΣ/ΓΕΣ "Ιστορία τους Ελληνικού Στρατού 1821-1997",
Αθήνα 1998
• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών,
τόμος ΙΕ', Αθήνα 1980.
• Κάτσης Αρίστος, Μικρασιατική εκστρατεία και
καταστροφή, Εμπειρία εκδοτική, Αθήνα 2008.
• Περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, Σαγγάριος 1921,
εκδόσεις Περισκόπιο, τεύχος 34, Αθήνα 2008.
• Περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, Σαγγάριος 1921,
τεύχος 34, σελ. 39
• Διαδίκτυο, Wikipedia
Απόστολος Κων. Καρακώστας, Αύγουστος 2021
