Eκδήλωση στην Τατάρνα για τα 200 Χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Eκδήλωση στην Τατάρνα για τα 200 Χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Κείμενο και φωτογραφίες: Απόστολος Κων/νου Καρακώστας
Ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 στον Δήμο Αγράφων. Τελευταία και πολυδιάστατη η εκδήλωση της Τατάρνας με αναφορές στο Ιστορικό Μοναστήρι (ιδρύθηκε το 1111 μ.Χ.-αναφέρετε με το όνομα Τατάρνα από το 1556 μ.Χ.). Η εκδήλωση προγραμματίστηκε και πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 7 του Σεπτέμβρη, ανήμερα του εορτασμού του Γενεθλίου της Υπεραγίας Δεσποίνης Ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας. Συνδυάστηκε με τα αποκαλυπτήρια μαρμάρινων επιγραφών για τον Φιλόσοφο Διονύσιο, Μητροπολίτη και επαναστάτη (1541-1611) και για τις δολοφονημένες από τους Τούρκους γυναίκες (1823).
Το Μοναστήρι της Τετάρνας-όπως προφερόταν παλιά- τέτοιες μέρες σε παλιότερες εποχές ήταν ο προορισμός χιλιάδων προσκυνητών-επισκεπτών και εμπόρων από την Αργιθέα, Τρίκαλα και Καρδίτσα, ολόκληρη την Ευρυτανία, την Άρτα και την Αιτωλοακαρνανία.
Όλοι ερχότανε στην Τετάρνα κουβαλόντας τα τάματά τους για τον ετήσιο Θρησκευτικό εορτασμό της Παναγίας αλλά και για την ζωοπανήγυρη που κρατούσε μια βδομάδα.
Στην εκδήλωση φέτος για τα Διακόσια χρόνια από το ξεκίνημα της Επανάστασης στην Ελλάδα, στα χώματα που δόθηκε η Πρώτη μάχη κατά του εχθρού στις 22 Μάρτη του 1821, εκατοντάδες προσκυνητές και επισκέπτες κατέφθασαν από όλα τα μέρη-τώρα με αυτοκίνητα, και όχι περπατώντας 1-2-3 μέρες όπως παλιά.
Όπως συνηθιζόταν και σε προηγούμενα χρόνια-εκτός από πέρυσι-η καθιερωμένη εκδήλωση έγινε κοντά στο σημαντικό για την Επανάσταση Μοναστήρι της Τατάρνας, στην τοποθεσία Λαχανόκηπος. Σε μόνο τρία χιλιόμετρα απόσταση, σε ευθεία γραμμή, από την Νέα Γέφυρα Τατάρνας. Μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με φανταστική θέα της τεχνητής λίμνης του φράγματος Κρεμαστών και πάνω απ’ αυτή της φωτισμένης τα βράδια θαυμαστής τεχνολογικά και οπτικά γέφυρας.
Φέτος η εκδήλωση στην μνήμη των γεγονότων που έφεραν στην πολυπόθητη λευτεριά της πατρίδας μας συνδυάστηκε και με άλλα ηρωικά γεγονότα που συνέβησαν στην περιοχή των Αγράφων αιώνες πριν. Έτσι συνδυάστηκε μία ποικιλία θεμάτων που εντυπωσίασε όλους όσους παραβρέθηκαν στον χώρο, και ήταν πολλοί.
Η κυρία Αννέτα Κοτρώνα, Αντιδήμαρχος και πρόεδρος της επιτροπής Άγραφα 1821-2021 του Δήμου Αγράφων, συντόνισε άψογα την εκδήλωση και παρουσίασε τους ομιλητές.
Μπροστά στον ευρύχωρο σκεπαστό με ξύλινη οροφή και κεραμίδια χώρο για εκδηλώσεις, έγιναν από τον Δήμαρχο Αγράφων κ. Αλέξη Καρδαμπίκη και τον Πρόεδρο Τ.Κ. Τριποτάμου κ. Αθανάσιο Βασιλείου τα αποκαλυπτήρια μαρμάρινης πλάκας αφιερωμένης στον Διονύσιο τον Φιλόσοφο, Μητροπολίτη Λαρίσσης και Τρικάλων πριν τετρακόσια χρόνια.
Η επιμνημόσυνη δέηση εψάλη από τον Αρχιερατικό Επίτροπο Αγράφων Πατέρα Ευάγγελο Φεγγούλη, τον Οσιολογότατο Ιερομόναχο Δαμασκηνό Τσιάκα της Ι.Μ. Τατάρνας και τον Αιδεσιμότατο Πατέρα Βασίλη Ρεσίτη εφημέριο Τριποτάμου και άλλων κοινοτήτων της περιοχής.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των πεσόντων. Στεφάνια κατέθεσαν ο Δήμαρχος κ. Καρδαμπίκης, ο Βουλευτής Ευρυτανίας κ. Κωνσταντίνος Αθανασίου Κοντογεώργος, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Αριστείδης Τασιός, ο Πρόεδρος Τ.Κ. Τριποτάμου κ. Αθανάσιος Βασιλείου, η Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Καρπενησίου ως εκπρόσωπός του κα. Τσιουγκρή-Γυφτομήτρου Κωνσταντία, ο εκπρόσωπος του Αστυνομικού Τμήματος Αγράφων Αξιωματικός κ. Δημήτριος Φαναριώτης, η πρόεδρος του Συλλόγου Τριποταμιτών Αιτωλ/νίας κα. Παναγιώτα Λάμπρου, και ο πρόεδρος του Συλλόγου Νέων Τριποτάμου κ. Δημήτριος Τουφεκούλας. Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή και εψάλη ο Εθνικός ύμνος.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν πέραν των όσων κατέθεσαν στεφάνια ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου Αγράφων κ. Γρηγόρης Παπαθανάσης, οι Αντιδήμαρχοι κκ. Ηλίας Μάκκας, Παναγιώτης Μπράζιας, Χρήστος Δημητρόπουλος και η κα. Σωτηρία Νταλαφούρα. Από την Αξιωματική Αντιπολίτευση οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κυρίες Αργυρώ Διώτη και Βάσω Καραγιάννη. Οι πρόεδροι Τ.Κ. Μεγάλης Χώρας Αγρινίου κ. Γρηγόρης Χασιώτης, Ελαιοφύτου Αγρινίου κ. Παναγιώτης Μακεδόνας, Τρικλίνου Αμφιλοχίας κ. Αθανάσιος Σβερδίλας. Η πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ευρυτανικών Συλλόγων και νυν εκπρόσωπος του Συλλόγου Γυναικών για την Αειφόρο ανάπτυξη της Ευρυτανίας κα. Βασιλική Χαλκιά, ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Ευρυτάνων Λιβαδειάς κ. Δημήτριος Μερμίγκης, ο Αγραφιώτης επιχειρηματίας κ. Κωνσταντίνος Θεοδώρου και πάνω από 170 επισκέπτες.
Η παρουσιάστρια κα. Αννέτα Κοτρώνα παρουσίασε τα θέματα της εκδήλωσης, καλωσόρισε ονομαστικά τους επισκέπτες και κάλεσε για έναν σύντομο χαιρετισμό τον Δήμαρχο κ. Καρδαμπίκη.
Και αυτός με την σειρά του καλωσόρισε όλους και μίλησε για την γνώση της ιστορίας το τόπου που προκύπτει μέσω των εκδηλώσεων σαν αυτή. Γνώση για άγνωστα στους πολλούς γεγονότα που καθόρισαν την εξέλιξη της Επανάστασης του 1821. Ευχαρίστησε ονομαστικά όσους συνεργάτες του εργάστηκαν για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης, όπως την κυρία Κοτρώνα την πρόεδρο της επιτροπής, τον γενικό γραμματέα του Δήμου κ. Γρηγόρη Παπαθανάση, τους αντιδημάρχους και τελευταία ευχαρίστησε τον Δάσκαλο κ. Κώστα Χαραμή για τον οποίο είπε ότι έδωσε το δικό του χρώμα σε όλες τις εκδηλώσεις στον Δήμο Αγράφων αλλά και πέρα από αυτόν σε αντίστοιχες εκδηλώσεις στον Δήμο Αμφιλοχίας. Ευχήθηκε Χρόνια Πολλά για την γιορτή της Παναγίας που την επόμενη ημέρα εορτάζεται στο ιστορικό Μοναστήρι της Τατάρνας, μόλις ένα χιλιόμετρο από τον χώρο της εκδήλωσης.
Ο βουλευτής κ. Κοντογεώργος χαιρέτισε την εκδήλωση και τους παραβρισκόμενους σε αυτήν. Ευχήθηκε Χρόνια Πολλά για το Γενέσιον της Παναγίας και χαρακτήρισε την ξακουστή Μονή της Τατάρνας σαν την Αγία Λαύρα της Ρούμελης. Από δω-είπε-από αυτόν τον τόπο ξεκίνησε ο αγώνας στην Ρούμελη, εδώ άστραψαν και βρόντηξαν τα πρώτα καριοφίλια. Οι σελίδες της Ελληνικής ιστορίας είναι γραμμένη με το αίμα των προγόνων μας. Πρέπει να αποτίνουμε φόρο τιμής για αυτούς αλλά πάνω απ’ όλα πρέπει να φροντίζομε να γινόμαστε καλύτεροι από αυτούς για το καλό της Χώρας μας. Είμαστε ένα από τα καλύτερα κράτη στον κόσμο, είμαστε μέσα στην Ευρώπη και το μέλλον είναι μπροστά μας ανοιχτό. Εύχομαι σε όλους καλή υγεία και κυρίως να προσπαθήσομε να αποδείξομε ότι οι προσπάθειες των προγόνων μας δεν πήγαν χαμένες.
Ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Τασιός χαιρέτισε την εκδήλωση και τους επισκέπτες της και τόνισε ότι κι αν η χρονιά είναι τόσο δύσκολη παραμένει να είναι μια σπουδαία χρονιά καθώς φέτος γιορτάζομε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του γένους. Δυστυχώς οι καθημερινές μας ανάγκες μας κάνουν λίγο «γκρινιάρηδες» και δεν μπορούμε να δούμε την μεγάλη εικόνα της χώρας μας. Στα 200 χρόνια που πέρασαν και διανύσαμε σαν έθνος ελεύθεροι καταφέραμε πολλά. Είχαμε λύπες αλλά και χαρές, είχαμε ήττες αλλά και νίκες. Μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα. Σε κάθε περίπτωση αυτά τα 200 χρόνια πετύχαμε πολλά και μπορούμε να είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που σαν Έλληνες πριν από 200 χρόνια είμασταν ένα υπόδουλο έθνος αλλά σήμερα συγκαταλεγόμαστε ανάμεσα πρώτα σε ευημερία 30 έθνη του κόσμου. Σήμερα καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι με τις άλλοτε μεγάλες δυνάμεις της εποχής του 1821. Σήμερα βάζομε βέτο, είμαστε εκεί, είμαστε ζωντανά παρόντες, εκεί στα κέντρα των αποφάσεων. Σήμερα είμαστε και για έναν άλλο λόγο υπερήφανοι. Ο τόπος μας, τα Άγραφα, η Ευρυτανία ήταν παρών στον αγώνα. Οι πρόγονοί μας συμμετείχαν ενεργά προεπαναστατικά με τον Κατσαντώνη και τους άλλους και επαναστατικά, εδώ με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Μάρκο Μπότσαρη στο Καρπενήσι και τον Καραϊσκάκη στον Προυσό. Η Ευρυτανία ήταν ισχυρά και παρούσα στα ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου. Υπάρχει όμως και τρίτος λόγος που πρέπει να είμαστε υπερήφανοι. Για τον ρόλο που έπαιξε η εκκλησία μας στην Τουρκοκρατία. Διατήρησε την παιδεία μας, τα ήθη και έθιμά μας. Σε όλη την μακρά περίοδο της σκλαβιάς οι σχολές των Αγράφων έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην διατήρηση της γλώσσας μας και της ταυτότητάς μας η οποία μας οδήγησε να έχομε εθνική συνείδηση, να την βρούμε ξανά και να μπορούμε σήμερα να βρισκόμαστε εδώ πέρα ελεύθεροι. Για αυτούς τους τρεις λόγους πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι, μας έφεραν εδώ και θα είμαστε εδώ και μετά διακόσια χρόνια, σαν έθνος σαν χώρα. Με μία προϋπόθεση: να δουλεύουμε εργατικά και ενωμένοι. Ευχήθηκε σε όλους Χρόνια Πολλά.
Η εκπρόσωπος του Δήμου Καρπενησίου Δημοτική Σύμβουλος κα. Τσιουγκρή-Γυφτομήτρου Κωνσταντία χαιρέτισε την εκδήλωση και τους παραβρισκόμενους. Είμαστε εδώ-είπε-για να αποτίσουμε ελάχιστο φόρο τιμής σε όσους αγωνίστηκαν και έπεσαν στην ιστορική μάχη της Τατάρνας. Ευχήθηκε Χρόνια Πολλά και υγεία για όλους.
Η συντονίστρια κα Κοτρώνα έδωσε τον λόγο στον πρώτο ομιλητή της εκδήλωσης τον Οσιολογιότατο Ιερομόναχο Δαμασκηνό.
Ο σεβαστός γέροντας που υπηρετεί στο Μοναστήρι της Παναγίας 48 ολόκληρα χρόνια, από το 1973, καλωσόρισε όλους και ευχήθηκε η ευλογία της Θεοτόκου της οποίας το γενέθλιο γιορτάζομε να είναι πάντα μαζί μας. Δήλωσε ότι η Ιερά Μονή τήρησε απόλυτα τους κανονισμούς για την πανδημία. Μίλησε αναλυτικά για την συνδρομή του Μοναστηριού και της Εκκλησίας στους επί 400 χρόνια υπόδουλος Έλληνες, για τις καταστροφές που υπέστη η Μονή από τους Τούρκους αυτά τα χρόνια και για τις θυσίες τόσων πολλών ιερωμένων. Το κόστος για την Εκκλησία ήταν βαρύ. Ένδεκα Πατριάρχες, εκατό Αρχιερείς, έξι χιλιάδες ιερείς και μοναχοί πέθαναν για την πίστη τους. Η Μονή μας αριθμούσε πριν τον αγώνα 100 μοναχούς και έμειναν μόνο 12 ζωντανοί. Περιέγραψε τα τραγικά συμβάντα που συνέβησαν με επίκεντρο το Μοναστήρι της Τατάρνας, μέχρι το κτίσιμο του φράγματος των Κρεμαστών και την τεχνητή λίμνη που σκέπασε τις όμορφες κοιλάδες των ποταμιών Αχελώου Αγραφιώτη και Μέγδοβα. Βυθισμένο στα νερά της λίμνης βρίσκεται το Ιστορικό Μοναστήρι, η περίφημη πετρόχτιστη γέφυρα της Τατάρνας, πολλά αρχαία κάστρα και τα χιλιάδες στρέμματα χωραφιών που για πολλούς αιώνες έδιναν τροφή στους κατοίκους των παραποτάμιων χωριών. Μίλησε ακόμα με μεγάλο παράπονο για τις αδικίες σε βάρος του Μοναστηριού. Ο πολύς κόσμος δεν ξέρει ότι ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδας στο Αγρίνιο ήταν μετόχι της Μονής Τατάρνας μέχρι και περίπου έναν αιώνα πριν. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι κατά την Επανάσταση για να αποφύγουν την λεηλασία από τους Τούρκους και να περισώσουν τα πολύτιμα έγγραφα-εκκλησιαστικά είδη-τάματα σε πολύτιμα μέταλλα-λεφτά και άλλα πράγματα, τα μετέφεραν με μουλάρια στο Αγρίνιο για φύλαξη. Επιστράφηκαν πολλά χρόνια αργότερα από την Επανάσταση. Ακούγοντας αυτά τα λόγια του γέροντα Δαμασκηνού κατάλαβα πως δημιουργήθηκε ο μύθος που οι παλιοί διηγούνταν στο Μπαμπαλιό του Βάλτου για έναν θαμμένο θησαυρό στο χωριό τους. Ο μύθος μιλάει για έναν καλόγερο του Μοναστηριού της Τατάρνας που έσερνε πέντε μουλάρια φορτωμένα με χρυσό και μια σκοτεινή νύχτα εξαφανίστηκαν και δεν ξαναβρέθηκαν ποτέ. Εκεί που εκατό χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκαν 23 οικογένειες Ελλήνων από την Μικρά Ασία, στην κοιλάδα του Ινάχου. Ο μύθος λέει ότι ο καλόγηρος ήταν ο πιο έμπιστος του Ηγουμένου. Εκεί στους πρόποδες ενός σημαδιακού λόφου συνειδητοποίησε ότι ήταν αδύνατο να ξεπεράσει τα Τούρκικα μπλόκα στο διάσελο «στου Ληστή» και να κατέβει προς το Καστράκι και να περάσει τον Άσπρο εκεί που πλαταίνει και να πάει στο Βραχώρι. Έτσι αποφάσισε να θάψει τον θησαυρό. Έλυσε και ξεσαμάρωσε τα μουλάρια, τα πρόγκισε και τα σκόρπισε. Ο ίδιος πιθανόν να σκοτώθηκε από κάποιο ασκέρι Τούρκικο, γιατί στο Μοναστήρι δεν επέστρεψε ζωντανός. Πολλοί «χρυσοθήρες» οργώνουν τις ράχες και τις ρεματιές στην περιοχή. Αφήνουν πίσω τους μικρούς σκαμμένους λάκκους… Μεγάλο λάκκο όχι ακόμα…
Ο Γέρο Δαμασκηνός μίλησε για την στρατηγική θέση του Μοναστηριού, που τότε ήταν πάνω στο δρόμο από το εσωτερικό της Ευρυτανίας και της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας προς το Μεσολόγγι, Βραχώρι, Καρβασαρά, Ιόνια νησιά και Άρτα. (το γεφύρι της Τατάρνας ήταν τόσο σημαντικό όπως και το γεφύρι του Κοράκου. Μόνο αυτά τα δύο γεφύρια υπήρχαν στον Αχελώο. (άνοιγμα τόξου 40 μέτρα). Οι μεγάλες δυνάμεις που χάραξαν τα πρώτα σύνορα του Ελληνικού κράτους το 1832 το παραχώρησαν στους Έλληνες για να επικοινωνεί η Δυτική χέρσα Ελλάδα με την Ανατολική. Και το γεφύρι του Κοράκου το έδωσαν στους Τούρκους για να επικοινωνεί η Ήπειρος με την Θεσσαλία.) (Memoir on the Northern Frontier of Greece Author(s): Lieutenant-Colonel Baker Source: The Journal of the Royal Geographical Society of London , 1837, Vol. 7 (1837), pp. 81-94)
Μίλησε και για το κτίσιμο του Μοναστηριού-τρίτο κατά σειρά-με μηχανικούς Βαυαρούς το 1840-43. (στο προαύλιο της Μονής βρίσκονται πολλές πέτρες που διασώθηκαν από το πνιγμένο Μοναστήρι. Κάποια πελεκημένη για πόρτα πέτρα γράφει : «Όθων Βασιλεύς της Ελλάδος» (Βλέπετε σχετική φωτογραφία).
Αυτά και άλλα πολλά ενδιαφέροντα εξιστόρησε ο σεβαστός γέροντας και έκλεισε μεταφέροντας τις ευχές και τους χαιρετισμούς του βαθιά ηλικιωμένου Ηγουμένου της Μονής Δοσίθεου Κανέλλου που υπηρετεί την Μονή πάνω από πενήντα χρόνια. Λόγοι υγείας δεν του επέτρεψαν να παραβρεθεί στην εκδήλωση.
Δεύτερη ομιλήτρια η κυρία Παναγιώτα Λάμπρου, Πρόεδρος του συλλόγου Τριποταμιτών Αιτωλ/νιας. Χαιρέτισε τους επισκέπτες της εκδήλωσης και μίλησε για την ιστορική πρώτη μάχη στις 22 Μάρτη του 1821 στην Γέφυρα της Τατάρνας και την έναρξη της Επανάστασης στην Δυτική Ελλάδα. Η ανάμνηση αυτών των γεγονότων είναι υποχρέωσή μας για να τιμήσουμε αυτούς που ρίχτηκαν στον αγώνα με ανιδιοτέλεια και αυτοθυσία για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Η εθνική γιορτή δεν είναι μόνο μνημόσυνο για το παρελθόν αλλά και στοχασμός για το μέλλον.
Τελευταίος ομιλητής ο Δάσκαλος κ. Κωνσταντίνος Χαραμής. Χαιρέτισε τους επισκέπτες στην εκδήλωση και ξεκίνησε την τεκμηριωμένη ιστορικά ομιλία του. Οι μακροχρόνιες έρευνές του σε πολλές και ποικίλες ιστορικές πηγές ρίχνουν φως στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Δύο ήταν οι κύριοι άξονες της ομιλίας του. Η άγνωστη Επανάσταση του Φιλόσοφου Διονυσίου στα 1600 και το τραγικό της τέλος. Και η μάχη της Γέφυρας της Τατάρνας, το πρώτο «λιθαράκι» του αγώνα που βάλανε οι ηρωικοί μας πρόγονοι. Πρέπει να μπει στην πρώτη σελίδα της Ελληνικής Ιστορίας για την Επανάσταση του 1821.
Ακολουθούν χαρακτηριστικά αποσπάσματα της ομιλίας του Αγραφιώτη Δάσκαλου Κώστα Χαραμή.
«Σήμερα , έστω και αργά , θα αναφερθούμε και θα τιμήσουμε δύο άγνωστα στους πολλούς περιστατικά, αποκαλύπτοντας και σχετικές αναμνηστικές πλάκες που αναφέρονται σ΄ αυτά. Το ένα αναφέρεται στη θυσία δύο γυναικών του Μοναστηριού το 1823 και το δεύτερο στην άτυχη επανάσταση του 1600 που οργανώθηκε και ξεκίνησε από το Μοναστήρι της Τατάρνας με τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο.»
«Ξημερώνοντας τα Χριστούγεννα του 1822 οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να αιφνιδιάσουν τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες. Έλυσαν την πολιορκία. Θέλουν να τραβήξουν για την Ήπειρο. Αλλά δεν μπορούν να περάσουν τον κατεβασμένο Αχελώο. Ο θεός –ποταμός φυσομανάει κι αφρίζει απ΄ άκρη σ΄ άκρη, φοβερίζοντας τους εισβολείς. Ανηφορίζουν για τη γέφυρα της Τατάρνας να περάσουν από κει. Ο Καραϊσκάκης, που βρισκότανε τότε στην Τατάρνα , φεύγει με τ΄ ασκέρι του και πηγαίνει στην Κορομηλιά στον Άϊ - Βλάση να τους στήσει καρτέρι. Πριν φύγει απ΄το Μοναστήρι, μπαίνει στην εκκλησιά να προσευχηθεί . Στέκεται μπροστά στο εικόνισμα της Παναγιάς , σταυροκοπιέται και λέει : Τώρα θα σε ιδώ Μαυρομάτα . Βόηθα να νικήσουμε αν θες να σε προσκυνώ για Παναγία , αλλιώς …. Έτσι, με προσευχές και φοβέρες αντάμα , ο γιος της καλογριάς θα πάει στο Σοβολάκο και , με κίνδυνο της ζωής του, θα φράξει το δρόμο στους Τούρκους και θα περάσει πολλούς απ αυτούς απ΄ την κόψη του γιαταγανιού του. Εκείνες τις μέρες , που το Μοναστήρι τροφοδοτούσε 4.000 άνδρες του Καραϊσκάκη και άλλων καπεταναίων , βρίσκονταν σ΄ αυτό η Αγγελική, γυναίκα του Παπακώστα και αδερφή του ηγούμενου και η Μαριώ, γυναίκα του διάκου Αρσένη. Μεταμφιεσμένες οι δυο γυναίκες με ψεύτικα γένια και καλογερίστικα ράσα , κουβαλούν τρόφιμα και πολεμοφόδια απ’ το Μοναστήρι στα λημέρια των επαναστατών , κάτω από τη μύτη των Τούρκων. Μια μέρα έπεσαν πάνω σ’ ένα απόσπασμα Τούρκων που απόρησαν από την παρουσία παπά ….ετοιμόγεννου. Πράγματι , η μια από τις γυναίκες ήταν σε κατάσταση προχωρημένης εγκυμοσύνης και όσο κι αν προσπάθησε με το ράσο και το αρτοφόρι να κρυφτεί , δεν τα κατάφερε. Οι Τούρκοι τις σκότωσαν και τις δυο, στις 9 του Γενάρη του 1823. Ο βράχος που βάφτηκε με το τίμιο αίμα τους λέγεται ως τα σήμερα «Βράχος της Παπαδιάς». Η λαϊκή μούσα πήρε το γεγονός στα φτερά της, το πήγε στα μεσούρανα και το ΄καμε τραγούδι που ΄φτασε ως τις μέρες μας :
Ποιος είδε θηλυκό παπά και διάκο γκαστρωμένο ;
Ποιος είδε την Αγγελική τα ράσα να φοράει,
-δώδεκα χρόνια παπαδιά κι έξι μηνώνε χήρα –
και τη Μαριώ την όμορφη τη μικροπαντρεμένη
την αδερφή του γούμενου και την κυρά τ’ Αρσένη;
- Βάστα, παπά μ’, τα γένια σου και οι Τούρκοι προσκυνάνε !
- Διάκο μου, βάστα το καλά το άγιο το αρτοφόρι.
Ποιος τσ’ είδε να διαβαίνουνε μες της Τουρκιάς τ΄ασκέρια !
Ο Δάσκαλος Χαραμής συνέχισε με ιστορίες του Κατσαντώνη-Καποδίστρια-Καραϊσκάκη και άλλων ηρώων της Επανάστασης.
Μίλησε και περιέγραψε τον βίο του Φιλόσοφου Διονυσίου (1541-1611) που είχε κάνει σπουδές στην Ευρώπη και σαν Μητροπολίτης Λαρίσης και Τρικάλων οργάνωσε εξέγερση των υπόδουλων Ελλήνων και έφθασε να πολιορκήσει τα Γιάννενα. Αλλά εκεί μετά από προδοσία τους περίμεναν έτοιμοι οι Τούρκοι. Έσφαξαν 200 οπαδούς του, τον Διονύσιο τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν απάνθρωπα. Αυτός δεν ενέδωσε στις προτροπές τους να αλλαξοπιστήσει με αντάλλαγμα την ζωή του. Ο θάνατός του ήταν μαρτυρικός. Επί πέντε ώρες τον έγδερναν ζωντανό... Το δέρμα του το παραγέμισαν με άχυρα και το έστειλαν πεσκέσι στον Σουλτάνο στην Πόλη. Εκείνος μόλις αντίκρυσε το φοβερό θέαμα πετάχτηκε έντρομος από τον θρόνο του. Δυστυχώς ο αγώνας του Διονυσίου αγνοήθηκε από την Ιστορία. Τώρα με την πράξη του Δήμου να τοποθετήσει την χαραγμένη σε πλάκα μαρμάρινη ιστορία του, αποκαθίσταται η μνήμη του άγνωστου αυτού ήρωα. Ίσως με αυτή την πράξη σαν έναυσμα να ξεκινήσει μια πληρέστερη μελέτη για το έργο και της ηρωικές του πράξεις, δυο αιώνες πριν την Επανάσταση του 21.
«…μη αντέχοντας να βλέπει άλλο τα βάσανα των Ελλήνων, το παιδομάζωμα, τους βίαιους εξισλαμισμούς, τη βαριά κι αβάσταχτη φορολογία και μαθαίνοντας ότι και σε άλλα σημεία του ελληνικού χώρου ξεκινούσαν τοπικές επαναστάσεις, προετοίμασε και ο ίδιος τη δική του επανάσταση.
Συγχρόνως έστειλε έμπιστους ανθρώπους του σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητώντας κάθε είδους βοήθεια για τον σκοπό αυτό, ενώ άρχισε και επαφές με Κλέφτες και Αρματολούς των Αγράφων , του Ασπροποτάμου και των Χασίων.
Οι επαναστατικές «κεφαλές» δεσποτάδες , πρόκριτοι και κλεφτοκαπετανασίοι συναντούνταν στη μονή Τατάρνας- (…Nuesta Senora De Tarne, σύμφωνα με τις επιστολές που έστελνε στους ξένους για βοηθεια)-το φημισμένο Μοναστήρι του τόπου μας.»
Σημαντική η ομιλία του κυρίου Χαραμή για τον Φιλόσοφο Διονύσιο που έμεινε γνωστός σαν «Σκυλοφιλόσοφος», από συκοφαντικό χαρακτηρισμό των Τούρκων.
Θα πρέπει να γίνει μία έκδοση βιβλίου-στηριγμένη στην έρευνα του κυρίου Χαραμή- για την ζωή και το έργο του Φιλοσόφου Διονυσίου. Η περιπετειώδης ζωή του, οι επιστολές που έστειλε στους ηγεμόνες της Ευρώπης, η αγάπη των Αγραφιωτών και άλλων Ελλήνων για το άτομό του, οι οπαδοί του που πολεμούσαν οπλισμένοι με τσαπιά και τσεκούρια, η εκστρατεία του να καταλάβει το ισχυρό κάστρο των Ιωαννίνων με ξυπόλυτο στρατό και το τραγικό του τέλος θα πρέπει να ενσωματωθούν στην ιστορία μας.
Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Τριποτάμου κ. Αθανάσιος Βασιλείου επέδωσε Τιμητική αναμνηστική πλακέτα στον ομιλητή κ. Κωνσταντίνο Χαραμή. Για την προσφορά του στην Κοινότητα Τριποτάμου και Δήμο Αγράφων. Τόνισε ότι ο Δάσκαλος συνέβαλε με όλες του τις δυνάμεις στην επίτευξη των σπουδαίων επετειακών εκδηλώσεων που έγιναν στον Δήμο για τα 200 χρόνια από την Εθνεγερσία. Ο κ. Χαραμής ευχαρίστησε με λίγες λέξεις, βαθιά συγκινημένος από την πράξη επιδοκιμασίας του Προέδρου για την εθελοντική συμβολή του.
Όταν η Αντιδήμαρχος κυρία Κοτρώνα έκλεισε την εκδήλωση, η ντόπια ορχήστρα με τους καλλιτέχνες κυρίους Γιώργο Τουφεκούλα στο κλαρίνο, Δημήτριο Τουφεκούλα στα ντράμς, Νίκο Μπαλωμένο στην κιθάρα και Γιάννη Σφήκα στο τραγούδι, ξεκίνησαν την μουσική βραδιά.
Το χορευτικό του Συλλόγου Αγραφιωτών Σαρακατσαναίων Νομού Αιτωλοακαρνανίας μπήκε στον χορό με 25 χορευτές άνδρες γυναίκες αγόρια και κορίτσια. Όλοι έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και χειροκροτήθηκαν από όλους που με χαρά παρακολούθησαν τους παραδοσιακούς μας λεβέντικους χορούς.
Το προσωπικό του κέτερινγκ «Εστιάσεις Γεωργάκης» με έδρα τα Λεπιανά Αγράφων σε χρόνο ρεκόρ, μόνο 15΄ λεπτών, διευθέτησε τον χώρο με μεγάλο επαγγελματισμό. Απομάκρυναν τις καρέκλες, έφεραν 12 τραπέζια και τοποθέτησαν από 12 καρέκλες στο καθένα. Σε κάθε τραπέζι μπουκάλια με αντισηπτικό βάσει των κανονισμών, 12 σερβίτσια και διπλά ποτήρια! Όχι πλαστικά πιάτα και μαχαιροπήρουνα, αλλά κανονικά. Όλα τοποθετημένα από τους γρήγορους υπαλλήλους με μεγάλη προσοχή και πρώτη φορά είδα σε εκδήλωση παρόμοια να ευθυγραμμίζουν ποτήρια και σερβίτσια όπως κάνουν οι μαιτρ σε διάσημα εστιατόρια! Ο κόσμος ήταν απροσδόκητα αρκετά πέρα από το αναμενόμενο νούμερο των 120 ατόμων, αλλά είχε προβλεφθεί και περίπτωση περισσοτέρων, οπότε ακόμα 50 καρέκλες και ανάλογα τραπέζια στρώθηκαν χωρίς καθυστερήσεις.
Υπό τους ήχους της ορχήστρας ορεκτικά-αναψυκτικά-παγωμένα νερά-φαγητά-ψητά-κρασιά κόκκινα και λευκά, γέμισαν τα τραπέζια. Όλα τα πρόσωπα χαρούμενα και κεφάτα, αν δεν υπήρχε ο κορονοϊός στην μέση είναι σίγουρο ότι ο χορός θα κρατούσε μέχρι το πρωί που θα κτυπούσαν οι καμπάνες στο Μοναστήρι για τον όρθρο και την Θεία Λειτουργία.
Το βράδυ αργά σιγά-σιγά άρχισαν να αποχωρούν οι επισκέπτες. Άλλοι για Αγρίνιο και άλλοι για τα χωριά των Αγράφων και το Καρπενήσι. Δυο χιλιόμετρα πιο κάτω με έκπληξη αντίκρυζαν την δεύτερη μαρμάρινη πλάκα στο σημείο της θυσίας των δυο γυναικών στην Επανάσταση. Πολλοί κατέβηκαν από τα αμάξια τους και φωτογραφήθηκαν στο νέο αυτό μνημείο που πλέον στολίζει τον δρόμο προς την Ιερά Μονή Τατάρνας.
Συγχαρητήρια πολλά αξίζουν στον διοργανωτή Δήμο για τις εκδηλώσεις στην επέτειο της Επαναστάσεως του 1821, που με εθελοντές και μέλη του έφερε εις πέρας.
Ακόμα θα ήθελα να προσθέσω θερμά συγχαρητήρια για τον Δήμαρχο κύριο Καρδαμπίκη που από την πρώτη μέρα που ανέλαβε καθήκοντα Δημάρχου επεδίωξε την καλή συνεργασία με τον συνάδελφό του Δήμαρχο Αμφιλοχίας κ. Γεώργιο Κατσούλα. Άριστα συνεργαζόμενοι οι δύο νέοι στην ηλικία και το αξίωμα Δήμαρχοι, συνεργαζόμενοι με τις δύο Περιφέρειες, πέτυχαν σε πρώτο βήμα την επιδιόρθωση του κατεστραμμένου οδοστρώματος από την Πετρώνα Αμφιλοχίας έως την Γέφυρα Τατάρνας. Τώρα πλέον χρονομετρημένη- με μέση ταχύτητα- η διαδρομή, είναι μία και μισή ώρες από το Αγρίνιο στο Μοναστήρι της Τατάρνας. Και έφυγε ο άμεσος κίνδυνος να μείνουν τα αυτοκίνητα στις λακκούβες από λάστιχο, στην καλύτερη των περιπτώσεων…
Όταν ολοκληρωθεί και η κατασκευή της νέας γέφυρας Τέμπλας, ο Δήμος Αγράφων θα έρθει πιο κοντά προς την Άρτα την Αμφιλοχία και το Αγρίνιο.
Απόστολος Κων. Καρακώστας