Αποκαλυπτήρια προτομής του Ιωάννη Αθαν. Νικολίτσα στο Θέρμο
Αποκαλυπτήρια προτομής του Ιωάννη Αθαν. Νικολίτσα στο Θέρμο
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Ο Δήμος Θέρμου τίμησε την Κυριακή 5 Σεπτέμβρη έναν ακούραστο υπηρέτη της υγείας, έναν αγνό πολιτικό, έναν ευεργέτη αλλά πάνω από όλα έναν Άνθρωπο, τον «Γιαννάκη» Νικολίτσα.
Εκεί στον χώρο της δωρεάς του στην πόλη του Θέρμου, στην πλατεία Οικογένειας Νικολίτσα όπου δεσπόζει στον χώρο το πετρόχτιστο κτήριο του Δημαρχείου, κάτω από τα σκιερά πλατάνια και τα δροσερά νερά των πηγών, τώρα στέκει η ορειχάλκινη προτομή του για να θυμίζει στις επόμενες γενιές την ιστορία ενός μεγάλου Αποκουρίτη. Η ιστορία της ζωής του, των προγόνων του αλλά και των απογόνων του, που συνεχίζουν την προσφορά στον τόπο, αξίζει και πρέπει να γίνει βιβλίο, και θα γίνει όπως τόνισε ο Δήμαρχος Θέρμου κ. Σπύρος Κωνσταντάρας.
Αυτό θα συμπληρώσει το κενό που «εντόπισε» πριν χρόνια ο αείμνηστος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθανάσιος Παλιούρας όταν έγραψε στην εφημερίδα Νέα Εποχή του Αγρινίου: «Για το γιατρό, τον άνθρωπο και τον πολιτικό Ιωάννη Νικολίτσα δεν έγραψαν ούτε ένα βιβλίο παρά λίγες στήλες σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά, παρόλη την σπουδαία προσωπικότητα, τον μεγάλο του αγώνα για την υγεία των κατοίκων της ορεινής Αιτωλίας και το μεγαλόπνοο για την εποχή του πολιτικό έργο.»
Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Γιάννη Νικολίτσα έγιναν από τον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Κοσμά, τον Δήμαρχο κ. Κωνσταντάρα, τον πρώην Δήμαρχο κ. Θεόδωρο Πορφύρη και την κυρία Δάφνη Νικολίτσα, εγγονή του τιμώμενου Ανδρός.
Φιλοτεχνημένη από τον Αγρινιώτη χαρισματικό νεαρό γλύπτη κ. Ευάγγελο Τύμπα η προτομή δένει με των χώρο. Την μαρμάρινη βάση της κατασκεύασε ο τεχνίτης κ. Κωνσταντίνος Τσατσαράγκος. (Να θυμίσουμε εδώ ότι αυτή είναι η τρίτη προτομή στην περιοχή του Θέρμου που επιμελήθηκε ο γλύπτης Βαγγέλης, μετά τον Καραϊσκάκη στο Πετροχώρι και τον Δαμασκηνό πάλι στην πλατεία Νικολίτσα.)
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης με συν λειτουργούς τον Πατέρα Μακάριο Αντωνόπουλο, τον πατέρα Κωνσταντίνο Αθανασόπουλο και ιερείς της ευρύτερης περιοχής, έψαλε την επιμνημόσυνο δέηση, και κατόπιν απηύθυνε χαιρετισμό για την εκδήλωση. Συνεχάρη τον Δήμαρχο και το συμβούλιο του Δήμου για την απόφασή τους να τιμήσουν έναν άνθρωπο που πρόσφερε στον τόπο του, τον κ. Πορφύρη πρώην Δήμαρχο, τους συγγενείς του Γιάννη Νικολίτσα, τον γλύπτη κ. Τύμπα και όλους όσους παραβρέθηκαν στην εκδήλωση.
Ο Δήμαρχος κ. Κωνσταντάρας καλωσόρισε τους παραβρισκόμενους και μίλησε για την προσωπικότητα του Ιωάννη Νικολίτσα του οποίου μελέτησε την ζωή και το έργο προσφοράς του στο Θέρμο.
Μίλησε για την πρόταση του προκατόχου του Δημάρχου κ. Θεοδώρου Πορφύρη για τοποθέτηση προτομής του, πρόταση που αυτονοήτως αποδέχθηκε, γιατί είναι αρχή του οι προτάσεις των προκατόχων του να αποτελούν δέσμευση αφ’ ενός, αφ’ ετέρου γιατί θεωρεί ότι τιμούμε πράγματι έναν πολιτικό άνδρα, έναν επιστήμονα, ο οποίος έδρασε σε συγκεκριμένη εποχή. Οι αποφάσεις του-είπε-όταν διετέλεσε υπουργός ήταν σημαντικές για την αποκέντρωση, την τοπική αυτοδιοίκηση, την Αγροφυλακή-τότε, αλλά και για την Ιθαγένεια που είναι και θέμα των ημερών μας. Ακόμα για την Δημόσια Ασφάλεια που είναι το ζητούμενο κάθε εποχής. Οι προοδευτικές και πολιτικές ιδέες του ήταν μακράν της εποχής του. Ήταν μία μεγάλη πολιτική προσωπικότητα. Και αυτό ήταν αυτονόητο λόγω των σπουδών του αλλά και επειδή προερχόταν από τόσο Ιστορική οικογένεια. Ως Γιατρός, πράγμα που όλοι οι παλιοί θυμούνται, πρόσφερε αγόγγυστα, ανιδιοτελώς και χωρίς μέσα μεταφοράς. Είδα-πρόσθεσε-σε ένα σύγγραμμα του παρόντος εδώ σήμερα συγγραφέα Γιάννη Καρύτσα, ότι ψόφησαν έξι άλογα τα δύσκολα χρόνια που ως γιατρός έτρεχε στα κακοτράχαλα μονοπάτια της περιοχής-και όχι μόνο-για να περιποιηθεί αρρώστους…Ειδικά στα χρόνια του πολέμου και τα τραγικά επόμενα χρόνια. Το Πολιτικό του ήθος το εκτίμησαν οι κυβερνώντες και ο αυστηρός, στην επιλογή συνεργατών του, πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής τον εμπιστεύθηκε σαν υπουργό της πρώτης του κυβέρνησης στην δεκαετία του 50.
Για την μεγάλη του προσφορά στον τόπο και την Πατρίδα, το Θέρμο του χρωστάει και έτσι φθάσαμε στο σήμερα. Η ιστορία αποκαθίσταται με το θρησκευτικό Τρισάγιο και με ένα πνευματικό και πολιτικό μνημόσυνο, για να μαθαίνουν οι νέοι, αλλά και για να παραδειγματιζόμαστε και εμείς οι νεότεροι πολιτικοί από την δράση των παλαιοτέρων, την σοβαρότητα, το ήθος τους, την ευγένειά τους και άλλες αρετές, οι οποίες αναζητούνται, σε πολλές περιπτώσεις, στο σημερινό κοινοβούλιο. Το ότι οι πολίτες τον αποκαλούσαν «Γιαννάκη» Νικολίτσα σημαίνει ότι είχε μία ευθεία και φιλική προσωπική σχέση μαζί τους. Συνέχισε αποκαλύπτοντας ότι η προσφορά της οικογένειας Νικολίτσα στο Θέρμο συνεχίζεται. Έχει συσταθεί καταπίστευμα για την πατρική κατοικία του Νικολίτσα που θα περιέλθει μελλοντικώς στον Δήμο. Η ιστορία έχει γραφτεί, είπε. Τον Θεωρώ έναν Εθνικό ευεργέτη, έναν ηθικό πολιτικό και έναν επιστήμονα που στην εποχή του πρόσφερε πολλά. Εισέπραξε το καλύτερο αντίτιμο που μπορεί να εισπράξει ένας πολιτικός, την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου.
Ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κ. Γεώργιος Κοντογιάννης χαιρέτισε όλους τους παραβρισκόμενους στην εκδήλωση και πρόσθεσε ότι με μεγάλη του χαρά βρίσκεται στο Θέρμο. Ο Δήμος-είπε-και ο Δήμαρχος κ. Σπύρος Κωνσταντάρας σήμερα εκδηλώνουν την ευγνωμοσύνη προς έναν άνθρωπο, έναν καταξιωμένο επιστήμονα και πολιτικό τον Ιωάννη Νικολίτσα. Ο οποίος άφησε την δική του σφραγίδα, με την προσήλωσή του σε αρχές και αξίες, στην υπευθυνότητα, στην ανεξαρτησία στην προσφορά και στην Δημοκρατία. Η πολιτική θα τον θυμάται ως ένα δραστήριο, έντιμο, ικανό και προσοδοφόρο μέλος της. Η κοινωνία θα τον θυμάται σαν έναν άνθρωπο που υπηρέτησε με υπευθυνότητα, αμεροληψία και αφοσίωση την ιατρική επιστήμη και αγωνίστηκε όλη του την ζωή με πίστη και σεβασμό στις υψηλές αξίες. Αξίες που οφείλομε να σεβόμαστε και να υπηρετούμε όλοι.
Η συντονίστρια της εκδήλωσης και παρουσιάστρια των ομιλητών κυρία Σοφία Αγνίδη του Κέντρου Πολιτισμού του Δήμου Θέρμου, έδωσε τον λόγο στον κύριο ομιλητή της βραδιάς πρώην Δήμαρχο Θέρμου κ. Θεόδωρο Πορφύρη.
Ξεκίνησε την ομιλία του από την απαρχή της οικογένειας Νικολίτσα που η ιστορία της είναι συνυφασμένη με την Ελληνική Παλιγγενεσία και τους μεγάλους αγώνες του Έθνους. Τότε το Θέρμο δεν υπήρχε και όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1830 ξεκίνησε να δημιουργείται με το όνομα Κεφαλόβρυσο, η οικογένεια Νικολίτσα ήταν μία από τις πρώτες που εγκαταστάθηκαν. Κατατρεγμένοι πριν το 1800 από τους Τούρκους από το χωριό Νικολίτσι της Καστοριάς, κατόρθωσαν να διαφύγουν δυό γιοί της οικογένειας. Ο μεγαλύτερος τράβηξε βόρεια για την Μολδοβλαχία και έγινε γνωστός με το όνομα Πόποβιτς. Ο δεύτερος εγκαταστάθηκε στη Ρωσκά Ευρυτανίας με το όνομα Νικολίτσας. Ο μεγάλος πλούτισε στην Μολδοβλαχία και πήρε κοντά του έναν ανηψιό του από την Ρωσκά τον Γιάννη που γεννήθηκε το 1804 και τον σπούδασε. Μορφωμένος όσο λίγοι στην εποχή του αρνήθηκε προτάσεις για να διδάξει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, γύρισε στην Ρωσκά και δίδασκε αμισθί τους νέους. Πράγμα που δεν άρεσε στους ισχυρούς της εποχής, πλήρωσαν ληστές και του έκαψαν το σπίτι και προσπάθησαν να τον σκοτώσουν, Έτσι ήρθε εδώ στο Κεφαλόβρυσο αρχές του 1830. Ο δεύτερος γιός του Γιάννη ο Αθανάσιος γεννήθηκε στο Θέρμο το 1838 και σπούδασε γατρός. Ο γιός του ο Ιωάννης το πρόσωπο που τιμάμε σήμερα, γεννήθηκε εδώ το 1889.
Μαθήτευσε στο εδώ σχολείο, γυμνάσιο στο Μεσολόγγι και φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξήλθε αριστούχος και λίγο αργότερα αναγορεύτηκε σε διδάκτορα στο ίδιο Πανεπιστήμιο.
Στον πόλεμο του 1912 υπηρέτησε σαν στρατιωτικός γιατρός, πάντα στην πρώτη γραμμή του μετώπου, έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες, τραυματίστηκε δύο φορές, άλλες τόσες παρασημοφορήθηκε και μετά από 13 χρόνια στα πεδία των μαχών αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Λοχαγού.
Εγκαταστάθηκε στο Θέρμο και αφιλοκερδώς πρόσφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες σε όλους τους κατοίκους των ορεινών περιοχών της Τριχωνίδας και Ναυπακτίας.
Η ανθρωπιστική και επιστημονική του προσφορά τον καταξίωσε στους συμπατριώτες του και εκείνοι με την ψήφο τους τον ανέδειξαν πολλές φορές βουλευτή τους.
Πολιτεύθηκε με το Λαϊκό κόμμα πριν και μετά τον πόλεμο του σαράντα. Το 1952 εξελέγη βουλευτής με τον Παπάγο και το 1956 με την ΕΡΕ του Κώστα Καραμανλή.
Ο Ιωάννης Αθανασίου Νικολίτσας διετέλεσε Υφυπουργός Υγιεινής το 1935 επί Τσαλδάρη, Υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης το 1954-55, και πιο πριν Πρόεδρος του ΠΙΚΠΑ το 1947-1950.
Στα υπουργικά του καθήκοντα άφησε εποχή με την υλοποίηση των προγραμμάτων που έφερε εις πέρας με μεγάλη ευαισθησία στην διαχείριση του δημοσίου χρήματος, με φειδώ και χωρίς περιττές δαπάνες. Πέτυχε στο μεγάλο πολιτικό του έργο με ψήφιση νόμων, για τον εκσυγχρονισμό της Διοίκησης, την αποκέντρωση, την τοπική αυτοδιοίκηση, την Αγροφυλακή, την Ιθαγένεια την Δημόσια Ασφάλεια και άλλα πολλά.
Ο Γιαννάκης Νικολίτσας ήταν ο ευπατρίδης που τίμησε την γενέτειρά του το Θέρμο. Άνθρωπος λιτός στην διαβίωσή του και αυστηρός στην διαχείριση των Δημοσίων υποθέσεων. Ήταν το υπόδειγμα της αρετής. Ευγενής και φιλικός με τους πολίτες, ποτέ δεν έλειπε το χαμόγελο από τα χείλη του.
Όλος του ο βίος αναλώθηκε στο καλό του τόπου και η πολιτεία του ως ανθρώπου, επιστήμονα και πολιτικού υπήρξε γόνιμη.
Η Οικογένειά του, τα τέκνα του Αθανάσιος και Λίλυ μετά τον θάνατό του το 1966, ακολουθώντας την παράδοση της οικογένειας συνέχισαν τις ευεργεσίες προς τον Δήμο Θέρμου με σημαντικές δωρεές. Εδώ που βρισκόμαστε τώρα στις πηγές της πόλης, ο Αθανάσιος δώρισε το οικόπεδο και έγινε το μεγαλοπρεπές κτήριο του Δημαρχείου. Ακόμα πολλές άλλες δωρεές ακολούθησαν και ακολουθούν για την πόλη μας.
Η προσφορά της οικογένειας Νικολίτσα σημάδεψε ανεξίτηλα τον τόπο μας για δυό αιώνες. Αυτοί οι Άνθρωποι έγραψαν ιστορία, έδωσαν πνεύμα και ιδέες, συνταίριαξαν πολιτική και επιστήμη. Με γνώμονα την αγάπη δημιούργησαν κιβωτό δωρεών για το Θέρμο την γενέτειρά τους.
Η κυρία Δάφνη Νικολίτσα, εγγονή του Ιωάννη, κόρη του Αθανασίου, καλωσόρισε και ευχαρίστησε όλους που προσήλθαν στην εκδήλωση για τον παππού της. Δήλωσε ότι είναι εδώ σήμερα με μεγάλη της χαρά και τιμή, εκπροσωπώντας τον πατέρα της, που λόγοι υγείας δεν του επέτρεψαν να παραστεί, αλλά σύντομα θα έρθει για να δει από κοντά την προτομή του πατέρα του. Εκ μέρους του ευχαρίστησε τον κύριο Πορφύρη για την πρότασή του, και τον Δήμαρχο κ. Κωνσταντάρα και όλους όσους συνέβαλαν για το στήσιμο της προτομής. Είναι δύσκολο-είπε-να μιλήσει κανείς αντικειμενικά για άτομα της οικογένειας του και για αυτό δεν το κάνει. Σήμερα συνέχισε είναι μία ευκαιρία να θυμηθούμε την ιστορία του τόπου. Η γνώση του παρελθόντος μας βοηθά να κατανοήσομε το παρόν και με τις πράξεις μας να προχωρήσομε μπροστά με αίσθημα ευθύνης για τις επόμενες γενιές. Ευχαρίστησε θερμά τον γλύπτη κ. Ευάγγελο Τύμπα και τον κ. Κωνσταντίνο Τσατσαράγκο που επιμελήθηκαν το έργο.
Ο Δήμαρχος Θέρμου έκλεισε την εκδήλωση ευχαριστώντας όλους τους παραβρισκόμενους και πρότεινε την συγγραφή ενός βιβλίου για τον Ιωάννη Αθαν. Νικολίτσα με βάση την ομιλία του κυρίου Πορφύρη και άλλες πηγές από αρθρογραφήσεις και πρακτικά της Βουλής. Επέδωσε στην κυρία Δάφνη Νικολίτσα δώρο το βιβλίο «Απόκουρον τόπος της Αιτωλίας» που συνέγραψε ο Διδάκτορας καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Ιωάννης Νεραντζής, ένα ακόμα αντίτυπο για τον πατέρα της Αθανάσιο. Το ίδιο βιβλίο που είναι εκδόσεως του Δήμου επέδωσε και στον κύριο ομιλητή κ. Πορφύρη.
Η συντονίστρια κυρία Σοφία Αγνίδη έκλεισε ευχαριστώντας τους ομιλητές και όλους όσους παρακολούθησαν αυτή την θαυμάσια εκδήλωση.
Όπως σε όλες τις εκδηλώσεις έτσι και εδώ, οι αδελφοί Δημάκη Γιώργος και Κώστας της «Δημάκης Ο.Ε. Εικόνα & Ήχος», συντόνισαν θαυμάσια την ποιότητα ήχου από τα μικρόφωνα των ομιλητών, και υποδέχθηκαν τους πολίτες διαχέοντας απαλή μουσική στον χώρο της πλατείας.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Κοσμάς. Ιερείς από Μεσολόγγι-Θέρμο και περιοχή. Ο κ. Γεώργιος Κοντογιάννης και η κα. Αγγελική Χαλιμούρδα εκπρόσωποι της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Θέρμου κ. Νικόλαος Κωστακόπουλος. Οι Αντιδήμαρχοι κύριοι Κωνσταντίνος Παπαθανασόπουλος και Γεώργιος Μυζήθρας. Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κοινότητας Θέρμου και προπονητής της Αθλητικής Ακαδημίας Θέρμου κ. Φώτης Αγγελόπουλος. Ο κ. Κασόλας Θεόδωρος Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Ο Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Θέρμου κ. Γεώργιος Χριστόπουλος Η κυρία Δάφνη Νικολίτσα κόρη του Αθανασίου και εγγονή του τιμώμενου Ιωάννη Νικολίτσα. Οι αδελφές Γάγαλη επίσης συγγενείς του τιμώμενου. Ο συγγραφέας κ. Ιωάννης Καρύτσας. Οι κόρες του αειμνήστου συγγραφέα/ιστορικού και συμβολαιογράφου Κώστα Μαραγιάννη Βασιλική και Δήμητρα. Η κυρία Ευγενία Καπράλου-Γιαννούτσου, ανιψιά του καταξιωμένου σημαντικού Αγρινιώτη γλύπτη του 20ου αιώνα Χρήστου Καπράλου. Ο κ. Γιώργος Γιαννούτσος από το Αγρίνιο. Εκπαιδευτικοί της πόλης. Ο παλαίμαχος Δάσκαλος και Ορειβάτης Βασίλης Κιτσόπουλος με την σύζυγό του και πολλοί άλλοι αξιόλογοι πολίτες κάτοικοι του Θέρμου και επισκέπτες από το Αγρίνιο και άλλα μέρη.
Ο Δήμαρχος Θέρμου κ. Κωνσταντάρας παράθεσε γεύμα στο «μπαλκόνι της Τριχωνίδας» το «Αλθαία», στους ομιλητές της εκδήλωσης, εκπροσώπους της περιφέρειας, συγγενείς του Ιωάννη Νικολίτσα, και στους συνεργάτες του Αντιδημάρχους.
Κλείνω με μία φράση του καθηγητού Αθανασίου Παλιούρα:
«Ο γνήσιος πολιτικός είναι πρώτα απ' όλα ευαίσθητος άνθρωπος;. Τότε μόνο εκφράζει το λαό. Όπως ο Ιωάννης Νικολίτσας».
Απόστολος Κων. Καρακώστας