Η Μεσολογγίτισα Εξοδίτισσα Τασούλα Γυφτογιάννη
Η Μεσολογγίτισα Εξοδίτισσα Τασούλα Γυφτογιάννη
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Σαββατόβραδο 18 Ιούλη στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, σε κεντρικό σημείο, σε έναν ήσυχο από κίνηση δρόμο, (οδός Λεωνίδα Δεληγιώργη) έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής της Ηρωΐδας της Εξόδου Τασούλας Γυφτογιάννη στον προαύλιο χώρο οικίας της απογόνου της Αλεξάνδρας Γυφτογιάννη-Μπακή. Σεμνή και όμορφη τελετή στην οποία παραβρέθηκαν άνθρωποι που διακατέχονται από υψηλά ιδεώδη για την Ιερά Πόλη, την Πατρίδα και την Θρησκεία.
Στην Επιμνημόσυνο δέηση χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και
Ακαρνανίας κκ. Κοσμάς συνοδευόμενος από τον Αρχιμανδρίτη Πατέρα Μακάριο
Αντωνόπουλο, τους Πρωτοπρεσβύτερους Πατέρα Ανδρέα Καππέ, Ιεροκήρυκα και
Πρόεδρο των Πολυτέκνων και Πατέρα Νικόλαο Ζωγράφο. Ακόμα παραβρέθηκαν οι
Ιερολογιώτατοι και Ιεροδιάκονοι πατέρες Στέφανος Καππές και Αμβρόσιος
Καλλιάπας.
Παραβρέθηκαν ο Δήμαρχος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κ. Κωνσταντίνος Λύρος, ο πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Μεσολογγίου κ. Γεώργιος Σωτηρακόπουλος, ο Γραμματέας των Ιεροψαλτών Μεσολογγίου κ. Ιωάννης Δακαλάκης, ο Ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος Αδελφότητας Απογόνων Μεσολογγιτών Αγωνιστών-Δημοσιογράφος στις Βρυξέλλες κ. Συμεών Γκόρπας, η Πνευμονολόγος κα. Μαριάννα Κλιμένσκου, ο φωτογράφος κ. Χρήστος Μοντσενίκος, ο συγγραφέας και εκδότης κ. Κώστας Καρκανιάς, η κα. Θεοδώρα Ξηρογιάννη, η δικηγόρος και Δημοτική Σύμβουλος Ι.Π.Μεσολογγίου κα. Βιβή Πετρονικολού, η Δημοτική υπάλληλος κα. Ελένη Σαργιάννη, ο καθηγητής Γαλλικής Φιλολογίας Δημοσιογράφος και συγγραφέας κ. Νικήτας Φιλιππόπουλος, ο Πολιτικός Μηχανικός κ. Νικόλαος Παπαλέξης, ο γλύπτης Ευάγγελος Τύμπας και άλλοι. Η Κυρία Αλεξάνδρα Γυφτογιάννη-Μπακή ευχαρίστησε όσους προσήλθαν στην εκδήλωση για την πρόγονό της Ηρωΐδα του Μεσολογγίου Τασούλα, αλλά και όσους απέστειλαν επιστολές συγχαρητήριες αλλά λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεών τους δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν, μεταξύ αυτών η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κα. Κατερίνα Σακελλαροπούλου και η επί 40 χρόνια Πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Αιτωλοακαρνανίας καθηγήτρια ξένων γλωσσών κα. Μαίρη Χρυσικοπούλου. Ευχαρίστησε και τον Δήμαρχο Ακτίου-Βόνιτσας κ. Γεώργιο Αποστολάκη καθώς και τον Δημοτικό Σύμβουλο και πρόεδρο ΝΠΔΔ του ιδίου Δήμου κ. Παντελή Αποστολάκη για την παραχώρηση της ευμεγέθους Ελληνικής Σημαίας που κάλυπτε την προτομή μέχρι τα αποκαλυπτήρια.
Τον άψογο συντονισμό της εκδήλωσης έφερε εις πέρας η Φιλόλογος κα. Σοφία Μπακή-Φανουργάκη, Πρόεδρος του Συλλόγου ΜΕΣΓΕΜ «Η Θυσία».
Χαιρέτισαν την εκδήλωση Ο Δήμαρχος κ. Λύρος και ο Αρχιεπίσκοπος κκ. Κοσμάς. Αναφέρθηκαν στην προσφορά και τις θυσίες των γυναικών, στην υπεράσπιση της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, κατά τις πολιορκίες που υπέστη και την τελική τους θυσία την βραδιά της εξόδου των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Μίλησαν για το απαράμιλλο θάρρος, της με ανδρικά ρούχα ντυμένης νεαρής γυναίκας της Τασούλας Γυφτογιάννη, που αγωνιζόταν μαζί με τους άνδρες πολεμιστές στην πρώτη γραμμή.
Η απόγονος της Αγωνίστριας Τασούλας κα. Αλεξάνδρα Γυφτογιάννη-Μπακή με την ομιλία της που ακολούθησε, μετέφερε νοερά το ακροατήριο στο πολιορκημένο Μεσολόγγι που μαστιζόταν από την πείνα τις αρρώστιες και τον θάνατο…Μέσα σαυτόν τον χαλασμό του πολέμου η Τασούλα πρωτοαντίκρισε το παλικάρι Σπύρο Γυφτογιάννη που αργότερα θα γινόταν ο άνδρας της. Ντυμένη με αντρική εξάρτηση-φουστανέλα και γιλέκο-πρωτοστατούσε στην άμυνα κατά τις συχνές εφορμήσεις των πολυάριθμων εχθρών. Μαχήτρια της πρώτης γραμμής αγωνίστηκε μέχρι το τραγικό τέλος της Ηρωϊκής εξόδου.
Η κα. Αλεξάνδρα συνέχισε λέγοντας: «Είμαι υποχρεωμένη, ως απόγονος των Ελευθέρων πολιορκημένων, να σπείρω το σπόρο της γνώσης και να επαναφέρω στο φως όλες τους τις προσπάθειες. Μέσα στο Μεσολόγγι έως σήμερα δεν υπάρχει μία επιγραφή, μία αναπαράσταση γυναικείας μορφής που να το θυμίζει. Αυτό το κενό έρχομαι σήμερα να αναπληρώσω. Έπειτα από προσπάθειες χρόνων κατάφερα να υλοποιήσω μπρούτζινη προτομή της προγόνου μου θρυλικής Τασούλας Γυφτογιάννη, ηρωίδας της Εξόδου του Μεσολογγίου και ζωντανό σύμβολο του ολοκαυτώματος του Μεσολογγίου.»
Χρόνια αργότερα στο ελεύθερο πλέον Μεσολόγγι την γνώρισε ο νεαρός ποιητής Κωστής Παλαμάς που το 1883 έγραψε για την ιστορία της την μπαλάντα «Τα νιάτα της γιαγιάς» αποτελούμενη από 293 στίχους. Μεταφράστηκε στα Αγγλικά και όταν ο Όσκαρ Ουάϊλντ την διάβασε, έγραψε ενθουσιώδη κριτική παρομοιάζοντάς την με αντίστοιχες μπαλάντες των Γκαίτε, Σίλερ και Ουγκώ. O ποιητής Διονύσιος Σολωμός στο «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» έγραψε αυτούς τους στίχους:
«Και βλέπω πέρα τα παιδιά
και τες αντρογυναίκες
γύρου στη φλόγα πάναψαν
και θλιβερά τη θρέψαν
μ’ αγαπημένα πράματα
και με σεμνά κρεββάτια
ακίνητες, αστέναχτες,
δίχως να ρίξουν δάκρυ
κ’ εγγίζει η σπίθα τα μαλλιά
και τα λειωμένα ρούχα
γλήγορα, στάχτη, να φανής
οι φούχτες να γιομίσουν.»
Το Λύκειο Ελληνίδων Βόλου με πρόεδρο και ερευνήτρια την εκλεκτή κ. Μαρία Σπανού, συμμετέχει στον εορτασμό των 200 χρόνων από την κήρυξη της επανάστασης, μ’ ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μία εκδήλωση και μία έκδοση με θέμα: τις γυναίκες της επανάστασης του 1821. Η κα. Μαρία Σπανού, σε συνεργασία με την προϊσταμένη Γ.Α.Κ. Αιτωλοακαρνανίας κ. Μαρία Μπακαδήμα αναζήτησαν και συγκέντρωσαν στοιχεία για τις άγνωστες ηρωϊκές γυναίκες της Επανάστασης του 1821.
(Η πλήρης ομιλία/καταγραφή της γυναικείας συμμετοχής στον αγώνα της υπεράσπισης του Μεσολογγίου της κυρίας Γυφτογιάννη Μπακή ακολουθεί στο τέλος)
Η Κυρία Σοφία Μπακή-Φανουργάκη, φιλόλογος και πρόεδρος του συλλόγου ΜΕΣΓΕΜ «Η Θυσία», απόγονος της Ηρωίδας και κόρη της κα. Αλεξάνδρας Γυφτογιάννη-Μπακή έκλεισε την εκδήλωση προσθέτοντας τα παρακάτω λόγια:
Στα πλαίσια του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης αυτή η ιδιωτική πρωτοβουλία προβάλλει την γυναίκα και δή την ηρωίδα γυναίκα της εξόδου του Μεσολογγίου.
Είναι διπλή η χαρά που αισθάνομαι, δεδομένου ότι σαν εκλεγμένη πρόεδρος του συλλόγου ΜΕΣΓΕΜ Η θΥΣΙΑ, τιμάται μία Γυναίκα– για πρώτη φορά στο Μεσολόγγι- έπειτα από διακόσια χρόνια ανωνυμίας-αφάνειας αλλά και σε ένα περιβάλλον αντρικής αποκλειστικής τιμής κι καταξίωσης.
Από την άλλη είμαι συγκινημένη και Υπερήφανη διότι τυγχάνει να είμαι απόγονος της Τασούλας Γυφτογιάννη.
Σε εποχές και περιόδους πολεμικής έξαρσης εκείνο που προβάλλεται και φωτίζεται πέρα και πάνω από όλα είναι η αυτοθυσία, η αυταπάρνηση, η φιλοπατρία και η διαφύλαξη- υπεράσπιση των ιερών και οσίων από τον εκμηδενισμό, την αλλαξοπιστία, την πολιτιστική αλλοίωση.
Για τον καλλιτέχνη κατασκευαστή της ορειχάλκινης προτομής της αγωνίστριας Τασούλας πρόσθεσε τα εξής:
Ο κος . Βαγγέλης Τύμπας καταγόμενος από το Αγρίνιο είναι ο γλύπτης του συγκεκριμένου έργου. Ένας νέος και ταλαντούχος καλλιτέχνης. Η κα Γυφτογιάννη –Μπακή επισκέφτηκε το εργαστήριο του εν λόγω καλλιτέχνη και θαύμασε, ιδίοις όμμασι, τις καλλιτεχνικές δημιουργίες του. Είναι ένας ευλογημένος, θεόπνευστος και χαρισματικός δημιουργός που πρέπει να τύχει προσοχής και ανάδειξης. Τα έργα του είναι γλυπτά ανάγλυφα, ανδριάντες, συνθέσεις, προτομές εμπνευσμένες από τις αξίες του Ελληνισμού της Ορθοδοξίας, των προγόνων μας αλλά και της Ιστορίας μας, που σκοπό έχουν την αφύπνιση και την ελπίδα για τον τόπο μας.
Τα τελευταία τρία
χρόνια ανήκει στο ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΕΙΟ
Εικαστικών Τεχνών της Ελλάδος και με το ταλέντο που του χάρισε η φύση
εργάζεται με αφοσίωση μοναδική, δημιουργώντας έργα απαράμιλλης ομορφιάς και
χάρης. Γλυπτά του κοσμούν,
αρκετούς Δήμους της Χώρας, καθώς επίσης εκκλησιαστικά ιδρύματα, γηροκομεία,
σωματεία, κατασκηνώσεις καθώς επίσης και αρκετές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα
και το Εξωτερικό Σουηδία, Ελβετία, Αγγλία,
Βοστώνη, Μανχάταν, Καναδά, Αυστραλία, Κονγκό,
Κύπρο. Έργο του έχει αγοράσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Συνοψίζοντας για τον Βαγγέλη Τύμπα θα έλεγα πως το έργο του, έχει έντονη αναφορά στη μεγάλη λόγια τέχνη και τη νεοελληνική γλυπτική και με χάρη και δωρεά, αυτό το δώρο και το τάλαντο που γίνεται ταλέντο....
Απόστολος Κων. Καρακώστας