Στράτος, πρώην Σωροβίλι Ακαρνανίας
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Η σημερινή Στράτος λεγότανε παλιά Σουροβίγλι ή Σωροβίγλι. Πολλοί το προφέρανε σαν Σοροβίλι. Ήταν κτισμένο στην κορυφή λόφου ένα-ενάμιση χιλιόμετρο από την δυτική όχθη του Αχελώου. Οι κάτοικοι είχαν χτίσει τα σπίτια τους πάνω στα αρχαία ερείπια και χρησιμοποίησαν υλικά από αυτά.
Το 1836 σχηματίστηκε στην περιοχή ο Δήμος Στράτου με έδρα την Λεπενού και απαρτιζόταν από τα χωριά Λεπενού-Ματσούκι-Κριεκούκι-Μαλατέϊκο-Πρεβέντζα-Αμοργιανοί & Μακριάδα και Βαρετάδα. Αργότερα στον δήμο προστέθηκαν και τα χωριά Σωροβίγλι-Μπαμπαλιό-Όχθια-και το διαλυμένο από τους Βαυαρούς μοναστήρι της Παναγίας (Βαρετάδα).
Με διάταγμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη την 14η Μαΐου 1928 έγινε η μετονομασία από «κοινότης Σωροβιγλίου εις κοινότητα Στράτου».
Ο Δήμος Στραταίων είχε διάφορες εξελίξεις τα τελευταία 180 χρόνια, μέχρι που φθάσαμε στην ένωσή του με τον Δήμο Αγρινίου. Σήμερα σαν Δημοτική Ενότητα Στράτου περιέχει την Δημοτική Κοινότητα Λεπενούς και τις τοπικές κοινότητες Γουριωτίσσης, Καστρακίου, Κυψέλης, Ματσουκίου, Οχθίων, Ρίγανης και Στράτου.
Έχει σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού πριν 10 χρόνια, η ενότητα Στράτου (7 χωριά) 5.334 κατοίκους, η Δημοτική Κοινότητα Λεπενούς 2.101, και η τοπική Κοινότητα Στράτου 990.
Οι κάτοικοι σαν κύρια ασχολία έχουν την γεωργία στον πλούσιο κάμπο που ποτίζεται με νερό από τον Αχελώο, καθώς και την κτηνοτροφία.
Αρχές της δεκαετίας του 1960 το χωριό μεταφέρθηκε πιο κάτω στον κάμπο, βόρεια του δημόσιου δρόμου Αγρίνιο-Αμφιλοχία.
Στο εγκαταλειμμένο χωριό πάνω στον λόφο ξεκίνησαν αρχαιολογικές ανασκαφές. Βρέθηκαν πολλά σημαντικά ευρήματα τα οποία φυλάγονται σε μουσεία της περιοχής, κυρίως στο Αγρίνιο. Στον Αχελώο κατασκευάστηκε η μεγαλύτερη μέχρι τότε γέφυρα των Βαλκανίων μήκους 1.400 μέτρων.